Monday, March 30, 2009

Nuttige link: Art Block op deviantart

Claudia geeft de volgende link op deviantart:

Art Block - Symptoms Check List

Dit is zeker de moeite waard om eens rustig door te lezen. Ook de commentaren van kunstenaars (onderaan) geven weer nieuwe tips en inzichten.

Voor meer links zie ook de comments op de vorige post.

######

(Er zijn meerdere discussiefora op internet voor kunstenaars. Een aantal van deze fora bieden bij vlagen zeer nuttige informatie. Plus de gelegenheid om met zeer verschillende kunstenaars van gedachten te wisselen. In mijn beleving zitten er ook nadelen aan, maar dat is persoonlijk. Deze blog is ook zoiets. (Frank))

Friday, March 27, 2009

Art block & experimenteren (verslag 23 maart deel 2)

Op 23 maart verder besproken (vervolg van vorige post):

-Iedereen herkent het verschijnsel `vast zitten' of `blokkade'. Een paar genoemde oorzaken: teveel herhaling, niet weten waar je met je werk naar toe wilt, teveel oordelen over je eigen werk. Dit kan ook te maken hebben met verwachtingen die de buitenwereld van je heeft (of die je denkt dat die buitenwereld van je heeft...). Stel je breekt op jonge leeftijd door met een bepaalde stijl, maar je krijgt zelf na enige tijd schoon genoeg van die stijl?

Harmjan geeft het voorbeeld van Bob Dylan, die op jonge leeftijd doorbrak met een folk-achtige muziek, waarbij hij zelf veelal solo optrad met akoestische gitaar. Op een gegeven moment ging Dylan toeren met een band, en speelde hij elektrisch gitaar. Maar het publiek had een heel andere verwachting, en hij werd een jaar lang iedere avond uitgefloten. Dylan trok zich er (in ieder geval voorzover welke muziek hij speelde) niets van aan.

Ook het omgekeerde komt voor. In de recente kunstgeschiedenis zijn legio voorbeelden van kunstenaars die op jonge leeftijd doorbraken, maar daarna snel in de vergetelheid zijn geraakt. Niet omdat ze zelf iets anders gingen doen, maar omdat de mode in de kunstwereld alweer verschoven was.

####

Manieren om weer uit een eventuele blokkade/impasse te geraken? Dingen die genoemd worden zijn:

-Opruimen (Tamas energie, waar we het eerder over hadden. Dit is echt een basisnut van Tamas: het uit de weg ruimen van alles wat een nieuwe creatie in de weg staat.)
-Iets anders gaan doen, de geest afleiden, lichaamsbeweging, naar buiten, muziek, sociale activiteiten, film,...
-Wachten tot het over gaat
-Juist blijven werken (en daarmee dan wachten tot het vanzelf weer over gaat)
-Experimenteren
-Inspiratie zoeken door actief nieuwe bronnen aan te boren. Bijv. muziek en/of verhalen van een ander land met andere cultuur, andere kunstuitingen, met een soort actieve nieuwsgierigheid. Om te kijken of er van binnen iets weer opflakkert, of de scheppende energie weer wil gaan stromen. Of om het innerlijke verhaal te verrijken met nieuwe voeding. (Of zoiets).

#####

Het laatste deel can het gesprek gaat merendeels over experiment en waarde-oordelen. Door jezelf als kunstenaar de ruimte te geven om te experimenteren, kun je een eventuele blokkade (misschien ontstaan door een te vaak herhaald `beperkt houdbaar' concept) soms overkomen. Bij dat experimenteren hoort een loslaten van het oordeel.

Maar dat vinden de meesten van ons lastig. Veelal willen we dat het `echt iets oplevert'. Over de kunst van het loslaten is met name in de Oosterse filosofie veel geschreven. (Maar ook de Westerse filosofie heeft het wel over `flow'.).

Waarde-oordelen tijdens het experimenteren, tijdens het ontdekken, tijdens het handelen werken vaak remmend. Je zou kunnen zeggen dat in veel gevallen waarde-oordelen vooraf of tijdens een creatief scheppingsproces een eventuele blokkade in de hand werken of versterken.

Zoiets kun je al merken tijdens het werken met verf, dat een bepaalde mate van oncontroleerbaarheid heeft als materiaal (Harmjan).

#####

Frank merkt op dat tot je 25e (of 30e,...t komt niet zo precies) eigenlijk een ideale periode in je leven is om je wortels breed en diep uit te laten groeien, onder andere door veel te experimenteren en nieuwe dingen tot je te nemen. Dat komt ook omdat de maatschappij relatief weinig van je verwacht voor wat betreft `uitgerijpte stijl', `uitgewerkt concept' en noem maar op.

Dus waarom zou je jezelf nu al zeer strenge beoordelingsmaatstaven opleggen? Waarom zou je vinden dat alles wat je maakt ook (richting) Kunst moet zijn? Je kan jezelf (vindt Frank) evengoed de vraag stellen of je niet de kans te baat moet nemen om juist op allerlei fronten flink te mislukken, hoe erger hoe beter eigenlijk, zodat je van die mislukkingen veel leert. Daarmee krijg je vanzelf dat je een rijkere voedingsbodem maakt voor de volgende fase van je kunstenaarsschap.

Thursday, March 26, 2009

Postmodernisme (verslag 23 maart deel 1)

Op 23 maart besproken:

-Postmodernisme: weet iemand ongeveer wat daar onder verstaan wordt? (De meesten weten het niet, sommigen hebben er wel van gehoord en weten er iets van)

Eigenlijk raakt de vraag aan de kunstgeschiedenis en kunstbeschouwing/cultuurfilosofie van de laatste eeuw. Volgens Frank is het belangrijk om daar als kunstenaar iets van te weten. Harmjan: Waarom? Is dat niet persoonlijk? Zo komen we op de eerder besproken wisselwerking tussen binnen- en buitenwereld.



Volgens Frank (al het volgende zijn uiteraard persoonlijke opvattingen/inschattingen, het idee is dat je er op 1 of andere manier je voordeel mee kan doen):

-Is het belangrijk om te weten waar de buitenwereld (waaronder de huidige kunstwereld) mee bezig is, omdat je je als kunstenaar ook in die buitenwereld wilt (moet?) presenteren, zelfs al is het maar af en toe.

-In die buitenwereld is kennis van (kunst)zaken een van de manieren waaraan anderen kunnen aflezen dat je serieus met je vak bezig bent. En dat weer is voor de buitenwereld een manier om jou als kunstenaar en ook je werk van een waardering te voorzien. Harmjan: voor wie is het belangrijk dat je `mee kan praten'? Frank zegt het prettig te vinden voor zijn eigen (on)zekerheid, maar dat dit uiteraard persoonlijk is.

[In feite raakt dat aan waar postmodernisme over gaat. Postmodernisme (zie ook postmodernisme op wikipedia) is een cultuurbeweging die opkwam na de Tweede Wereldoorlog en dominant werd in de kunstwereld vanaf de jaren `60. In het postmodernisme staat het fundamentele gebrek aan absolute waarheid en absolute kwaliteit centraal.

Dat betekent, heel concreet, dat iedereen in zijn eigen waarheid/wereld/waarde leeft. En dat de buitenwereld bestaat uit een lappendeken van waarheden en werelden, die niet absoluut te waarderen zijn. Er bestaat geen Grote Kunst die tijdloos is, zegt postmodernisme bijvoorbeeld. Als we iets Grote Kunst vinden, dan is dat een groepsproces, dat heel tijd- en plaatsgebonden is.

Verder staat het eenieder vrij om wat dan ook Grote Kunst te vinden, en er is eigenlijk ook geen manier om daar logischerwijs iets tegen in te brengen.

Is postmodernisme dus een vrijbrief voor zogenaamde kunstenaars om maar wat aan te klooien? Daar komen we misschien nog op terug.]

-Het kan zijn dat gebrek aan waardering van de buitenwereld, of innerlijke onzekerheid over de waarde van je werk (al is het maar voor jezelf) leidt tot blokkade. Art block. Hier gaat de verdere discussie over (zie deel 2 van het verslag).

Wednesday, March 18, 2009

Opdracht 23 maart

(Lees `opdracht' als: `denk er eens over na, kijk eens of je er iets mee kan'.)

-Kijk eens naar dingen om je heen met de vraag: gaat het hier om Sattva, Rajas, of Tamas, of een combinatie?

-Kijk eens naar kunstenaars die je erg aanspreken (of juist erg tegenstaan) en probeer in te schatten hoe Sattva, Rajas, en Tamas bij hun verdeeld zijn. Welke is dominant, welke kan aardig meekomen, welke is zwak? Je kan ook naar musici kijken, of andere voorbeeldfiguren.

-Kijk eens naar je vrienden en niet-vrienden: tot welke mensen voel je je aangetrokken/afgestoten, zijn dat mensen met dezelfde verdeling van energieën, of juist mensen die je aanvullen?

Voor vragen kun je me altijd mailen.

Sattva, Rajas en Tamas (verslag 16 maart, deel 2)

(vervolg van t verslag:)
Genoeg vragen zijn hierbij te stellen. Het beeld van de seizoenen en de boom is niet helemaal precies, eigenlijk zijn alle 3 de energieën overal aanwezig. Maar `boom in de winter' geeft wel een soort gevoel van waar het over gaat.

Interessanter voor praktische toepassing is het volgende. In vrijwel ieder mens is 1 van de 3 energieën dominant, 1 andere energie kan redelijk meekomen, en 1 energie is zwak. Wat heb je daar aan?

  1. Vaak blijkt dat blokkades (art block, waar we het in het begin over hadden) te maken hebben met de energie die zwak vertegenwoordigd is.
    Als je nu weet van jezelf, hoe voor jou de energieën verdeeld zijn, dan weet je ook welke energie je zwakke punt is. Dan kun je misschien mensen en/of omstandigheden zoeken die je op dat punt aanvullen, helpen.

  2. Je kan misschien de reacties van de buitenwereld op jezelf en je werk beter begrijpen. Zo is er in onze cultuur veel waardering voor Rajas, en ook redelijk voor Tamas (het is een harde werker, zij werkt er erg hard voor, aanpakken! zijn positieve kreten). Maar Sattva heeft het in onze cultuur vaak moeilijk, wat waardering betreft.

  3. Misschien ga je ook beter begrijpen waar je naar op zoek bent in je werk. Harmjan geeft als voorbeeld Vincent van Gogh; het lijkt alsof bij hem Sattva en Tamas wel redelijk aanwezig zijn, maar Rajas was een zwak punt in zijn persoonlijke leven (contact met anderen, exposeren, naar buiten treden). Maar als je naar zijn werk kijkt, dan lijkt het alsof hij juist in zijn werk naar Rajas - het stralende - zocht.

Verschillende kunstenaars passeren nog de revue, zoals het kunstenaarsduo Gilbert & George, Salvador Dalí, Pablo Picasso, en in individuele nagesprekjes Aboriginal art, Mondriaan (als voorbeeld van typische Sattva kunstenaar).

Opdracht tijdens de les: voor ieder om na te gaan hoe de 3 energieën bij zichzelf verdeeld zijn.Dit levert bij de meesten een dominantie van Sattva op, slechts bij 1 is Rajas dominant, en bij ongeveer 5 Tamas.

Uit 1 van de nagesprekken komt naar voren dat er ook andere factoren zijn die een blokkade kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld: het vastzitten in een bepaald stramien, een teveel gebruikte en daardoor uitgeputte beeldtaal, en niet weten hoe je daar weer uit komt. Dit is eigenlijk stof van de volgende les, waarin het belang van experimenteren, mislukken, verwachtingen, oordelen, kwaliteit en dergelijke aan bod zullen komen.

Sattva, Rajas en Tamas (verslag 16 maart, deel 1)

Op 16 maart besproken:

- opdracht van 9 maart (binnenwereld <--> buitenwereld). Een aantal studenten heeft er meer dan even over nagedacht (zie ook vorige post). Roger: wil in april animatie afhebben waarbij hij bewust kiest voor wat mensen willen zien, hetgeen niet hetzelfde is als wat hij voor zichzelf zou willen maken. Malu: geeft aan vast te zitten met haar fotografie, wellicht speelt dat anderen sterke verwachtingen van haar en haar werk hebben.

Naar aanleiding hiervan komen we uit bij het verschijnsel `blokkade', ook wel art block genoemd (writer's block, music block, ...). Iedere serieuze kunstenaar (schrijver, musicus, ...) heeft wel eens met stagnatie, blokkades en dergelijke te kampen.

Zo'n blokkade zit vooral in de binnenwereld, hoewel de oorzaak ook uit de buitenwereld kan komen. Maar wat kun je er aan doen, zijn er misschien handvatten of instrumenten om een eventuele blokkade makelijker te overwinnen? Dit is een aardige opmaat voor een stukje Indiase filosofie (wel praktisch bedoeld, en vanuit een persoonlijke visie van Frank verteld):

- Oosterse filosofie richt zich meer op de binnenwereld, westerse filosofie meer op de buitenwereld. In de Indiase filosofie wordt gesproken over 3 basisenergieën die samen elk natuurlijk proces bepalen. Die energieën zijn:

Sattva: te vergelijken met de energie van de boom in de winter. De boom beschermt zich tegen de kou van de buitenwereld door zich naar binnen te richten. Daar werkt de boom hard maar onzichtbaar aan alles wat nodig is om in de lente uit te kunnen barsten. Basisbeschrijving: energie van het denken, weten, wijsheid, diepgang. Introvert.

Rajas: te vergelijken met de boom in de lente en zomer. Intense naar buiten gerichte energie die zich uit in bloeien en nieuwe blaadjes. Het lokken van insecten door geur en uiterlijke schoonheid. Later het lokken van andere dieren door vruchten. Basisbeschrijving: energie van het naar buiten stralen, bloeien, resultaten aan anderen enthousiast verkondigen. Extravert.

Tamas: te vergelijken met de energie in de herfst. De boom is uitgeput van het bloeien en vruchtdragen, nu moeten de restanten worden opgeruimd. De boom laat de laatste vruchten vallen, daarna zijn de blaadjes aan de beurt. Basisbeschrijving: energie van het fysieke `domme' werk zoals opruimen, schoonmaken, houthakken,... Doen. Doeners. Harde fysieke werkers.

Saturday, March 14, 2009

`What's art' (bijdrage Claudia Verhoef)

`What's art?'

Ask this question in class, and they keep talking forever
It doesn't interest me that much I guess

Yet I started to think about art
How and why is art created by the artist?

I think you can simply say there are three reasons for creation
Someone tells you to, you need money, you feel like it

You feel like it, so you create art
Isn't this the best way?
This art will have feeling
But how can you survive
Lucky are the artist who found this out

You need money, so you create art
The pretty lucky ones will work this way
How much will and can you work with feeling
Or will you just make the things that sell?

Someone tells you to, so you create art
The unlucky ones end up like this
Forget your feelings, they want you to make money
Haven't you sold your artist-soul if your art becomes a mere product?
Unlucky is the artist who sold it's soul, these are no longer an `artist'

Isn't it more important to ask `what's an artist?'
Especially if you want to become an artist yourself?

Who wants to become an artist hasn't chosen an easy path
But wouldn't it be great to walk the road of life as an artist


Claudia Verhoef
http://chibi-sugar.deviantart.com