Sunday, February 7, 2010

Verslag 26 januari

Kort verslag: Larissa gaf een korte presentatie aan de hand van een (foto)boek dat ze vorig jaar voor een opdracht had gemaakt. Inspirerend vindt ze een classicistisch / romantisch schilderij (ons allen onbekend!). Als moeilijk toegankelijk noemt Larissa abstract-geometrische kunst. Een werk van Jackson Pollock vindt ze daarentegen wel de moeite waard.

#######

Na Larissa's presentatie ging de les over de kernverschillen tussen westerse en oosterse filosofie (kernverschillen volgens Frank natuurlijk).

Kort gezegd richt de westerse filosofie zich volgens Frank meer op de Buitenwereld, de oosterse daarentegen meer op de Binnenwereld. Geluk en voldoening is volgens de westerse filosofie te vinden in (de beheersing van) de Buitenwereld. Volgens de oosterse filosofie gaat het meer om (de beheersing van) de Binnenwereld.

We bespreken voorbeelden van deze zienswijzen. Succes en beroemdheid, uiterlijke schoonheid zijn typisch idealen die in onze westerse samenleving worden nagestreefd. Maar wanneer je die idealen bereikt, word je dan ook gelukkig? Frank noemt het voorbeeld van Michael Jackson, Myranne noemt Britney Spears, en zo ontspint een discussie over de waarde van succes.

Aan de andere kant, als je de oosterse zienswijze overdrijft, dan word je waarschijnlijk een volledig in jezelf gekeerde kluizenaar, die zich niets meer aantrekt van de feedback van anderen en die zijn materiële welzijn verwaarloost.

Malou merkt op dat een verstandige mix van beide filosofieën haar het meest aanspreekt.

&&&&&&

De vraag is nu waarom dit onderwerp relevant is voor kunstenaars en vormgevers. Volgens Frank kan een sterk westerse benadering ervoor zorgen dat je je als vormgever richt op de uiterlijke beheersing van je vak, het `kunnen', en het indruk maken op de buitenwereld. Maar komt dit ook overeen met het innerlijk verlangen, met het innerlijke verhaal dat je als kunstenaar/vormgever wilt vertellen?

Zowiezo laat je met alles wat je maakt ook iets van jezelf zien. Vanuit de oosterse filosofie zou je je als kunstenaar ook kunnen richten op het ontwikkelen van een innerlijke gevoeligheid, het afstemmen op het echte verhaal dat je wilt vertellen. Zonder je daarbij bij voorbaat te laten leiden door wat de buitenwereld daarvan vindt.

De vraag `hoe word ik een goede/pure vormgever?' wordt door de westerse zienswijze waarschijnlijk beantwoord met: ga heel hard oefenen, zorg dat je alle technieken en vormentalen en ... beheerst, en probeer dan om dit zo goed en puur mogelijk toe te passen. Vanuit de oosterse zienswijze zal het antwoord eerder zijn: maak eerst jezelf zo puur en goed mogelijk, en ga dan vormgeven.

&&&&&&

Volgens Frank is de vraag ` Wat is nodig?' een mooie manier om een vruchtbare combinatie van westerse en oosterse benadering te vinden. Wanneer je in een bepaalde situatie goed kunt voelen wat de situatie nu eigenlijk ` nodig' heeft, dan kun je in die situatie een meerwaarde scheppen. Dat geldt algemeen, maar ook als vormgever.

Om een voorbeeld te geven: stel je voor dat je ergens wordt gevraagd voor een expositie. Je kan op dat aanbod ingaan met de gedachte: ik zal wel eens laten zien wat ik allemaal kan, en wat voor moois ik allemaal heb gemaakt (zeg maar ` westers', gericht op beheersing en erkenning - Buitenwereld). Je kan ook denken: ik wil graag mijn verhaal vertellen, het interesseert me niet zo of iemand het ook oppikt (zeg maar ` oosters', gericht op de Binnenwereld).

Maar je kan ook de ruimte gaan bekijken, je afvragen wat voor publiek er komt, welke tijd en situatie er zal zijn, en je afvragen: wat is hier nodig? Wat is nodig vanuit de ruimte, wat is nodig vanuit het publiek, maar ook: wat is nodig vanuit mezelf, mijn eigen verhaal? Want als ik van binnen niet tevreden ben, is het dan wel geslaagd?

We zien veel moderne kunstenaars die hun exposities afstemmen op de specifieke locatie en het tijdstip en publiek. In hoeverre ze ook afstemmen op hun eigen innerlijke verhaal is niet altijd eenvoudig te achterhalen, maar het speelt vaak wel een belangrijke rol.

Verslag 19 januari deel 2

Vervolg van Claudia's presentatie:

We bekijken het inspirerende werk van DeaDNeSS op deviantart, niet zonder verbazing over de enorme technische vaardigheid onder andere met balpen:

http://deadness.deviantart.com/art/Chimerism-25853772
http://deadness.deviantart.com/art/Iris-29215266

De kunstenaar is duidelijk tegen elk gebruik van zijn afbeeldingen voor welk doeleind ook, vandaar dat ik alleen de links geef, maar ga ze bekijken! (Klik even op de tekening om een grotere versie te zien.). De tekening Chimerism hebben we uitgebreid bekeken en besproken. Sommigen vragen zich af of zoiets spontaan ontstaat zonder vooropgezet plan, Frank ziet er een zorgvuldig opgebouwde compositie in. Daar kunnen volgens hem best elementen in zitten van eerdere spontane verkenningen.

Sommigen herkennen ook een zekere geestverwantschap met het surrealisme van Salvador Dalí. Frank moet denken aan:

salvador dalí, de metamorfose van narcissus
Salvador Dalí, de metamorfose van Narcissus

&&&&&&&&

Jonathan vraagt zich af (niet als kritiek op het werk van DeaDNeSS, integendeel) hoe iemand hiervan kan leven. Claudia antwoordt dat veel van dit werk in opdracht gebeurt. Malou zou graag een filmpje zien van hoe deze mensen werken, onder andere omte zien hoe ze sommige dingen technisch realiseren.

Tot slot van haar presentatie geeft Claudia aan dat de kunst die haar weinig zegt meestal conceptueel is. Dat wil zeggen, kunst waarvan de technische uitvoering minder belangrijk is dan het idee erachter.

######

In de paar resterende minuten hebben we het weer over de rol van techniek in relatie tot het te vertellen verhaal. Frank vindt soms dingen die technisch zeer knap zijn toch minder interessant of minder geslaagd dan andere werken. Voor hem persoonlijk is de technische uitvoering vaak wel erg belangrijk, maar is het ook belangrijk of het verhaal dat verteld wordt voldoende diepgang heeft.

Aan de andere kant is het woord `kunstenaar' niet voor niets afgeleid van `kunnen'. Vaak vind je waardering in de ogen van de buitenwereld wanneer je iets technisch knap kunt. Dat geeft je ook een soort houvast wanneer je op zoek bent naar waardering van buitenaf. Toch kan het een interessante, verantwoorde keuze zijn om niet voor technische perfectie te kiezen. Meer hierover in de hiernavolgende les.