Showing posts with label Michelangelo. Show all posts
Showing posts with label Michelangelo. Show all posts

Monday, April 26, 2010

Verslag 30 maart

Op 30 maart ging de les over onder andere over beeldhouwkunst, en de rol van beelden in religieuze tradities. Dit was mede ter voorbereiding op het bezoek op 6 april aan het Afrikamuseum in Berg en Dal.

Frank bracht een Nigeriaans beeldje mee, vorig jaar gekocht in het Afrikamuseum (hier afgebeeld met flamingoveer), gemaakt door een ons niet nader bekende kunstenaar:

flamingo man, ralf kwaaknijd & unknown nigerian artistmannelijke figuur, onbekende Nigeriaanse kunstenaar, (eerste helft 20e eeuw, 45 x 10 x 10 cm)

Daarna bekeken we enkele plaatjes van `Madonna met kind'-beelden (sedes sapientiae, troon der wijsheid, Mare de Deu) uit de Romaanse periode, en ook Michelangelo's Piëta.

sedes sapientiae, klooster clunysedes sapientiae (troon der wijsheid), uit het klooster van Cluny, Zuid-Frankrijk (kunstenaar onbekend voorzover ik weet)

mare de deu
Romaanse Mare de Déu (moeder van god) uit Catalonië (ruwweg 12e-14e eeuw, kunstenaar onbekend voorzover ik weet).

michelangelo, pieta
Michelangelo Buonarotti, Piëta

Verder besproken: de rol van realisme in deze beelden, versus de rol van expressie. Wat in ieder geval duidelijk wordt is dat al deze beelden een flinke inspanning hebben gevergd van hun makers. Dat kan in het algemeen wel gezegd worden van dergelijke gebeeldhouwde beelden, het scheppen van de menselijke vorm kost veel tijd en moeite.

Vandaar dat Frank verbaasd was toen hij laatst op de expositie `Niet Normaal' een hele kast met realistische beeldjes van mensen zag staan...en toen schoot hem door het hoofd dat er nieuwe computertechnieken zijn...en inderdaad...

niet normaal, 3D-prints van ingescande mensen
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-prints van ingescande mensen

niet normaal, nog meer 3D-prints van ingescande mensen
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-prints van ingescande mensen

niet normaal, 3D-scan van mens
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-scan van mens

niet normaal, 3D-printer
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-printer

De rest van de les bediscussiëren we de gevolgen van deze nieuwe technologie voor allerlei takken van kunst en vormgeving. Misschien betekent deze techniek wel hetzelfde voor de beeldhouwkunst als de fotografie voor de schilderkunst. Jos vertelt dat deze techniek ook al echt wordt toegepast in de film-en gamewereld.

Franks wens om een filmpje over het maken van een polychroom beeld te laten zien moet vanwege technische problemen wachten tot na het bezoek aan het Afrikamuseum (Marcella biedt aan deze problemen op te lossen.)

Tuesday, November 24, 2009

Verslag 17 november deel 2

Vervolg op `thematiek': als voorbeeld bekijken we een aantal beroemde kunstwerken, om iets van de thematiek te achterhalen. We beginnen met het hoofdthema de dood. We zagen al dat Damien Hirst gefascineerd is door het thema `dood' en `vergankelijkheid'. Hoewel Hirst geldt als een vernieuwende en moderne kunstenaar, zijn deze thema's al heel oud in de beeldende kunst.

hermann tom ring, triomf van de dood (middenpaneel)
Hermann tom Ring, de triomf van de Dood (middenpaneel van drieluik, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ± 1550, te zien in het Museum Catharijneconvent in Utrecht.

Bijzonder aan dit schilderij: waar je ook in de ruimte ervoor gaat staan, altijd kijkt de Dood je recht aan, en is zijn boog recht op je gericht. Dit wordt bereikt door een perspectivistische truc: de boog en de snaar van de boog vormen 1 lijn, zodat je de snaar van de boog niet ziet. (Dat kun je makkelijk plat schilderen). Maar dat gebeurt in het echt alleen wanneer de boog recht op je gericht is.

In dit schilderij confronteert de kunstenaar de toeschouwer dus ook met diens eigen dood, naast de dood van de geportretteerde mensen, die afhankelijk van hun leefwijze naar hemel of hel worden afgevoerd...(wat weer een link is met het thema `religie').

giacomo borlone de buschis, triomf van de dood (detail van fresco in clusone))
Giacomo Borlone de Buschis, de triomf van de Dood ±1480 (detail van fresco in Clusone, klik voor het hele fresco op de afbeelding, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)

We zien dat iedereen gelijk is voor de dood, ook de rijken en machtigen der aarde, hoewel die proberen hun rijkdom te gebruiken om de Dood over te halen hen te sparen. Dit is weer een link met het thema `maatschappijkritiek'.

michelangelo buonarotti, pietà
Michelangelo Buonarotti, la pietà (te zien in de St. Pieter in Rome, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), 1499

Michelangelo verbeeldt -los van de religieuze voorstelling- ook duidelijk voelbaar het verdriet van de achterblijvenden wanneer een geliefde overlijdt.

pieter breughel de oude, de triomf van de dood
Pieter Bruegel de Oude, de triomf van de Dood (te zien in het Prado, Madrid), klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ±1562

Harmjan vertelt dat hij wel eens een nacht wakker heeft gelegen van dit schilderij. Hij wijst op de enorm effectieve `kale' schilderwijze waarin de verschrikkingen worden weergegeven. Belangrijke inspiratiebron van Pieter Bruegel was (de oudere) Jeroen Bosch:

hieronymus bosch, christus draagt het kruis
Jeroen Bosch, de kruisdraging (te zien in Gent, Museum voor Schone Kunsten), klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ±1520

Behalve `religie' is dit schilderij ook te zien als maatschappijkritiek. De geportretteerden dragen (voor de tijdgenoten van Bosch) `eigentijdse' kledij - vergelijkbaar met het schilderen nu van eenzelfde voorstelling waarbij iedereen in spijkerbroek en moderne schoenen/... is gekleed. En iedereen is vooral met elkaar en met eigenbelang bezig, niemand heeft aandacht voor Christus. Er zit een bepaald soort eenzaamheid in de figuur van Christus, ook een universeel thema in de beeldende kunst...

Harmjan merkt op dat de compositie enorm dynamisch is, zeer modern eigenlijk en ook ruimtelijk gezien onmogelijk. Net als Frank moet hij bij dit werk onmiddellijk denken aan werk van James Ensor. Frank denkt aan onderstaand werk:

james ensor, zelfportret met maskers
James Ensor, Zelfportret met maskers, 1899

Ook hierin zit een bepaalde maatschappijkritiek: iedereen draagt een masker, niemand is `echt'. Behalve de kunstenaar? Of wil de kunstenaar laten zien dat hij/wij allemaal wel onszelf zonder masker zien, en dat daarin eenzaamheid is gelegen?

Tenslotte nog een beroemd schilderij van Goya:

goya, shootings may 3
Francisco de Goya, de executies van 3 mei 1808 (1814, te zien in het Prado in Madrid)

Dit schilderij wordt wel gezien als een van de eerste `moderne' schilderijen. Het is een rechtstreekse aanklacht tegen de verschrikkingen van de oorlog (maatschappijkritiek). Goya maakte hierover ook zijn beroemde serie etsen los Desastres de la Guerra (`de verschrikkingen van de oorlog', die we ook vorig jaar al bespraken).