Showing posts with label onderbewustzijn. Show all posts
Showing posts with label onderbewustzijn. Show all posts

Sunday, April 5, 2009

Mislukking is nodig (verslag 30 maart deel 2)

Naar aanleiding van Harmjans robotverhaal en Panamarenko, komt Jonathan met het beeld van een prachtig landschapschilderij waarover hij dan het woord MISLUKT zou willen spuiten. Deels om uiting te geven aan een eigen verhaal, maar ook om te zien hoe toeschouwers erop zouden reageren.

Harmjan(?) vertelt over twee kunstenaars (Jake en Dinos Chapman (broers) zie hier) die etsen van Goya kochten, en daar overheen tekenden/werkten.

chapmans, gigantic fun
Jake en Dinos Chapman, gigantic fun

(Ze hebben ook de verschrikkingen uit Goya's etsen over de oorlog tot ruimtelijke beelden gemaakt.

chapmans, great deeds against the dead
Jake en Dinos Chapman, great deeds against the dead)

Discussie over wat Goya daarvan zou hebben gevonden...Roger merkt op dat het misschien bij moderner werk minder een probleem is, omdat je bij oud werk ook een stuk geschiedenis verliest, voor je gevoel. Frank haalt het voorbeeld aan van Robert Rauschenberg die aan de destijds reeds beroemde Willem de Kooning vroeg of hij een tekening van hem mocht uitwissen, als artistic statement.

Op youtube kun je Robert Rauschenberg hierover zien en horen praten.

robert rauschenberg, uitgewiste tekening van de kooning
Robert Rauschenberg, uitgewiste tekening van De Kooning (1953)

Jonathan mijmert hoe het zou zijn om bijvoorbeeld een schilderij van Lucian Freud met de verfroller te bewerken...Frank vertelt dat hij niet zo makkelijk met primer/verfroller/... over een schilderij van een andere kunstenaar die hij bewondert heen zou kunnen gaan. Vroeger vernietigde hij 90% of meer van zijn werk, en hij heeft zo ook dingen vernietigd waar hij later spijt van kreeg, die je nooit meer overnieuw kan maken.

#####

Zo komen we bij `mislukking'.

Frank had op de kunstacademie een docent die zei: `mislukking is niet erg, maar ga dan ook voor die mislukking! helemaal, voluit'. Natuurlijk kan je je dan weer mislukt voelen...zo van `ik kan nog niet eens voluit mislukken....'! ;-)

Volgens Frank is mislukking nodig. Althans, die twee woorden hebben veel met elkaar te maken. `Mislukking' betekent dat je iets wilt. Als je helemaal niets wilt, kan het ook niet mislukken. `Nodig' betekent ook dat je iets wilt.

Een kunstenaar wil, volgens Frank, toch haar/zijn `verhaal' tot uiting brengen. Maar geen enkele uiting zal zo'n verhaal perfect weerspiegelen. (Zeker niet als je van te voren sterk oordeelt over wat je verhaal eigenlijk zou moeten zijn.) Door toch een uiting te scheppen, te doen, kun je `mislukken'...(dat wil zeggen, niet precies voldoen aan verwachtingen of eisen die je jezelf van te voren had opgelegd). Zo ontstaat de mogelijkheid om beter te ontdekken wat nu precies je verhaal is.

Want dat verhaal kan er best een zijn van mislukking. Maar het kan ook een verhaal zijn van een zoektocht. Of van een achteloos neerzetten, vloeiend, wat er ook naar boven komt, zonder vooropgezet plan. Of juist van de onmogelijke en zeer complexe plannen...

Volgens Frank heeft ieder een eigen verhaal, maar het kan soms moeilijk zijn te accepteren dat mijn verhaal niet het verhaal van een Rembrandt is. Of van een Lucian Freud. Of van... Dat wil alleen niet zeggen dat mijn verhaal een mislukking is, integendeel.

Maar door te doen, en te kijken wat ik en anderen daarna ervaren, kan ik misschien mijn taal versterken, en beter zien waar ik over wil vertellen. Daarmee biedt `mislukking' dus juist kansen om meer eigenheid in mijn verhaal te krijgen, waarmee (volgens Frank) het verhaal echter wordt.

Myranne herkent dit: vaak vindt ze de laatste schets, die ze dan nog even (haast gedachtenloos) maakt het best gelukt. Juist omdat ze door de eerdere mislukkingen bepaalde vastgezette ideeën heeft moeten opgeven. En dan krijgt het onderbewuste ineens de kans om naar boven te komen, waarmee (vindt Frank) het verhaal aan diepte en echtheid wint.

######
(toevoeging zondagavond:)

Ook komt naar voren dat iets dat helemaal gelukt is, korte tijd later vaak gaat vervelen. Meerdere mensen herkennen dit. Het lijkt wel alsof een bepaald soort `wringen' langer interessant blijft dan iets dat perfect is.

Misschien omdat bij het eerste, het verhaal meer open blijft en je er als toeschouwer zelf mee bezig gaat, zo van `wat is het nu precies wat er niet aan klopt voor mij?'. Bij iets dat perfect is, is er misschien minder ruimte voor een actieve deelname door de ontvanger/toeschouwer?