Nuttige link: Art Block op deviantart

Claudia geeft de volgende link op deviantart:

Art Block - Symptoms Check List

Dit is zeker de moeite waard om eens rustig door te lezen. Ook de commentaren van kunstenaars (onderaan) geven weer nieuwe tips en inzichten.

Voor meer links zie ook de comments op de vorige post.

######

(Er zijn meerdere discussiefora op internet voor kunstenaars. Een aantal van deze fora bieden bij vlagen zeer nuttige informatie. Plus de gelegenheid om met zeer verschillende kunstenaars van gedachten te wisselen. In mijn beleving zitten er ook nadelen aan, maar dat is persoonlijk. Deze blog is ook zoiets. (Frank))

Postmodernisme (verslag 23 maart deel 1)

Op 23 maart besproken:

-Postmodernisme: weet iemand ongeveer wat daar onder verstaan wordt? (De meesten weten het niet, sommigen hebben er wel van gehoord en weten er iets van)

Eigenlijk raakt de vraag aan de kunstgeschiedenis en kunstbeschouwing/cultuurfilosofie van de laatste eeuw. Volgens Frank is het belangrijk om daar als kunstenaar iets van te weten. Harmjan: Waarom? Is dat niet persoonlijk? Zo komen we op de eerder besproken wisselwerking tussen binnen- en buitenwereld.



Volgens Frank (al het volgende zijn uiteraard persoonlijke opvattingen/inschattingen, het idee is dat je er op 1 of andere manier je voordeel mee kan doen):

-Is het belangrijk om te weten waar de buitenwereld (waaronder de huidige kunstwereld) mee bezig is, omdat je je als kunstenaar ook in die buitenwereld wilt (moet?) presenteren, zelfs al is het maar af en toe.

-In die buitenwereld is kennis van (kunst)zaken een van de manieren waaraan anderen kunnen aflezen dat je serieus met je vak bezig bent. En dat weer is voor de buitenwereld een manier om jou als kunstenaar en ook je werk van een waardering te voorzien. Harmjan: voor wie is het belangrijk dat je `mee kan praten'? Frank zegt het prettig te vinden voor zijn eigen (on)zekerheid, maar dat dit uiteraard persoonlijk is.

[In feite raakt dat aan waar postmodernisme over gaat. Postmodernisme (zie ook postmodernisme op wikipedia) is een cultuurbeweging die opkwam na de Tweede Wereldoorlog en dominant werd in de kunstwereld vanaf de jaren `60. In het postmodernisme staat het fundamentele gebrek aan absolute waarheid en absolute kwaliteit centraal.

Dat betekent, heel concreet, dat iedereen in zijn eigen waarheid/wereld/waarde leeft. En dat de buitenwereld bestaat uit een lappendeken van waarheden en werelden, die niet absoluut te waarderen zijn. Er bestaat geen Grote Kunst die tijdloos is, zegt postmodernisme bijvoorbeeld. Als we iets Grote Kunst vinden, dan is dat een groepsproces, dat heel tijd- en plaatsgebonden is.

Verder staat het eenieder vrij om wat dan ook Grote Kunst te vinden, en er is eigenlijk ook geen manier om daar logischerwijs iets tegen in te brengen.

Is postmodernisme dus een vrijbrief voor zogenaamde kunstenaars om maar wat aan te klooien? Daar komen we misschien nog op terug.]

-Het kan zijn dat gebrek aan waardering van de buitenwereld, of innerlijke onzekerheid over de waarde van je werk (al is het maar voor jezelf) leidt tot blokkade. Art block. Hier gaat de verdere discussie over (zie deel 2 van het verslag).

Sattva, Rajas en Tamas (verslag 16 maart, deel 2)

(vervolg van t verslag:)
Genoeg vragen zijn hierbij te stellen. Het beeld van de seizoenen en de boom is niet helemaal precies, eigenlijk zijn alle 3 de energieën overal aanwezig. Maar `boom in de winter' geeft wel een soort gevoel van waar het over gaat.

Interessanter voor praktische toepassing is het volgende. In vrijwel ieder mens is 1 van de 3 energieën dominant, 1 andere energie kan redelijk meekomen, en 1 energie is zwak. Wat heb je daar aan?

1. Vaak blijkt dat blokkades (art block, waar we het in het begin over hadden) te maken hebben met de energie die zwak vertegenwoordigd is.
   Als je nu weet van jezelf, hoe voor jou de energieën verdeeld zijn, dan weet je ook welke energie je zwakke punt is. Dan kun je misschien mensen en/of omstandigheden zoeken die je op dat punt aanvullen, helpen.


2. Je kan misschien de reacties van de buitenwereld op jezelf en je werk beter begrijpen. Zo is er in onze cultuur veel waardering voor Rajas, en ook redelijk voor Tamas (het is een harde werker, zij werkt er erg hard voor, aanpakken! zijn positieve kreten). Maar Sattva heeft het in onze cultuur vaak moeilijk, wat waardering betreft.
   


3. Misschien ga je ook beter begrijpen waar je naar op zoek bent in je werk. Harmjan geeft als voorbeeld Vincent van Gogh; het lijkt alsof bij hem Sattva en Tamas wel redelijk aanwezig zijn, maar Rajas was een zwak punt in zijn persoonlijke leven (contact met anderen, exposeren, naar buiten treden). Maar als je naar zijn werk kijkt, dan lijkt het alsof hij juist in zijn werk naar Rajas - het stralende - zocht.
   

Verschillende kunstenaars passeren nog de revue, zoals het kunstenaarsduo Gilbert & George, Salvador Dalí, Pablo Picasso, en in individuele nagesprekjes Aboriginal art, Mondriaan (als voorbeeld van typische Sattva kunstenaar).

Opdracht tijdens de les: voor ieder om na te gaan hoe de 3 energieën bij zichzelf verdeeld zijn.Dit levert bij de meesten een dominantie van Sattva op, slechts bij 1 is Rajas dominant, en bij ongeveer 5 Tamas.

Uit 1 van de nagesprekken komt naar voren dat er ook andere factoren zijn die een blokkade kunnen veroorzaken. Bijvoorbeeld: het vastzitten in een bepaald stramien, een teveel gebruikte en daardoor uitgeputte beeldtaal, en niet weten hoe je daar weer uit komt. Dit is eigenlijk stof van de volgende les, waarin het belang van experimenteren, mislukken, verwachtingen, oordelen, kwaliteit en dergelijke aan bod zullen komen.

Sattva, Rajas en Tamas (verslag 16 maart, deel 1)

Op 16 maart besproken:

- opdracht van 9 maart (binnenwereld <--> buitenwereld). Een aantal studenten heeft er meer dan even over nagedacht (zie ook vorige post). Roger: wil in april animatie afhebben waarbij hij bewust kiest voor wat mensen willen zien, hetgeen niet hetzelfde is als wat hij voor zichzelf zou willen maken. Malu: geeft aan vast te zitten met haar fotografie, wellicht speelt dat anderen sterke verwachtingen van haar en haar werk hebben.

Naar aanleiding hiervan komen we uit bij het verschijnsel `blokkade', ook wel art block genoemd (writer's block, music block, ...). Iedere serieuze kunstenaar (schrijver, musicus, ...) heeft wel eens met stagnatie, blokkades en dergelijke te kampen.

Zo'n blokkade zit vooral in de binnenwereld, hoewel de oorzaak ook uit de buitenwereld kan komen. Maar wat kun je er aan doen, zijn er misschien handvatten of instrumenten om een eventuele blokkade makelijker te overwinnen? Dit is een aardige opmaat voor een stukje Indiase filosofie (wel praktisch bedoeld, en vanuit een persoonlijke visie van Frank verteld):

- Oosterse filosofie richt zich meer op de binnenwereld, westerse filosofie meer op de buitenwereld. In de Indiase filosofie wordt gesproken over 3 basisenergieën die samen elk natuurlijk proces bepalen. Die energieën zijn:

Sattva: te vergelijken met de energie van de boom in de winter. De boom beschermt zich tegen de kou van de buitenwereld door zich naar binnen te richten. Daar werkt de boom hard maar onzichtbaar aan alles wat nodig is om in de lente uit te kunnen barsten. Basisbeschrijving: energie van het denken, weten, wijsheid, diepgang. Introvert.

Rajas: te vergelijken met de boom in de lente en zomer. Intense naar buiten gerichte energie die zich uit in bloeien en nieuwe blaadjes. Het lokken van insecten door geur en uiterlijke schoonheid. Later het lokken van andere dieren door vruchten. Basisbeschrijving: energie van het naar buiten stralen, bloeien, resultaten aan anderen enthousiast verkondigen. Extravert.

Tamas: te vergelijken met de energie in de herfst. De boom is uitgeput van het bloeien en vruchtdragen, nu moeten de restanten worden opgeruimd. De boom laat de laatste vruchten vallen, daarna zijn de blaadjes aan de beurt. Basisbeschrijving: energie van het fysieke `domme' werk zoals opruimen, schoonmaken, houthakken,... Doen. Doeners. Harde fysieke werkers.