Showing posts with label Pieter Bruegel. Show all posts
Showing posts with label Pieter Bruegel. Show all posts

Tuesday, November 24, 2009

Verslag 17 november deel 2

Vervolg op `thematiek': als voorbeeld bekijken we een aantal beroemde kunstwerken, om iets van de thematiek te achterhalen. We beginnen met het hoofdthema de dood. We zagen al dat Damien Hirst gefascineerd is door het thema `dood' en `vergankelijkheid'. Hoewel Hirst geldt als een vernieuwende en moderne kunstenaar, zijn deze thema's al heel oud in de beeldende kunst.

hermann tom ring, triomf van de dood (middenpaneel)
Hermann tom Ring, de triomf van de Dood (middenpaneel van drieluik, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ± 1550, te zien in het Museum Catharijneconvent in Utrecht.

Bijzonder aan dit schilderij: waar je ook in de ruimte ervoor gaat staan, altijd kijkt de Dood je recht aan, en is zijn boog recht op je gericht. Dit wordt bereikt door een perspectivistische truc: de boog en de snaar van de boog vormen 1 lijn, zodat je de snaar van de boog niet ziet. (Dat kun je makkelijk plat schilderen). Maar dat gebeurt in het echt alleen wanneer de boog recht op je gericht is.

In dit schilderij confronteert de kunstenaar de toeschouwer dus ook met diens eigen dood, naast de dood van de geportretteerde mensen, die afhankelijk van hun leefwijze naar hemel of hel worden afgevoerd...(wat weer een link is met het thema `religie').

giacomo borlone de buschis, triomf van de dood (detail van fresco in clusone))
Giacomo Borlone de Buschis, de triomf van de Dood ±1480 (detail van fresco in Clusone, klik voor het hele fresco op de afbeelding, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)

We zien dat iedereen gelijk is voor de dood, ook de rijken en machtigen der aarde, hoewel die proberen hun rijkdom te gebruiken om de Dood over te halen hen te sparen. Dit is weer een link met het thema `maatschappijkritiek'.

michelangelo buonarotti, pietà
Michelangelo Buonarotti, la pietà (te zien in de St. Pieter in Rome, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), 1499

Michelangelo verbeeldt -los van de religieuze voorstelling- ook duidelijk voelbaar het verdriet van de achterblijvenden wanneer een geliefde overlijdt.

pieter breughel de oude, de triomf van de dood
Pieter Bruegel de Oude, de triomf van de Dood (te zien in het Prado, Madrid), klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ±1562

Harmjan vertelt dat hij wel eens een nacht wakker heeft gelegen van dit schilderij. Hij wijst op de enorm effectieve `kale' schilderwijze waarin de verschrikkingen worden weergegeven. Belangrijke inspiratiebron van Pieter Bruegel was (de oudere) Jeroen Bosch:

hieronymus bosch, christus draagt het kruis
Jeroen Bosch, de kruisdraging (te zien in Gent, Museum voor Schone Kunsten), klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ±1520

Behalve `religie' is dit schilderij ook te zien als maatschappijkritiek. De geportretteerden dragen (voor de tijdgenoten van Bosch) `eigentijdse' kledij - vergelijkbaar met het schilderen nu van eenzelfde voorstelling waarbij iedereen in spijkerbroek en moderne schoenen/... is gekleed. En iedereen is vooral met elkaar en met eigenbelang bezig, niemand heeft aandacht voor Christus. Er zit een bepaald soort eenzaamheid in de figuur van Christus, ook een universeel thema in de beeldende kunst...

Harmjan merkt op dat de compositie enorm dynamisch is, zeer modern eigenlijk en ook ruimtelijk gezien onmogelijk. Net als Frank moet hij bij dit werk onmiddellijk denken aan werk van James Ensor. Frank denkt aan onderstaand werk:

james ensor, zelfportret met maskers
James Ensor, Zelfportret met maskers, 1899

Ook hierin zit een bepaalde maatschappijkritiek: iedereen draagt een masker, niemand is `echt'. Behalve de kunstenaar? Of wil de kunstenaar laten zien dat hij/wij allemaal wel onszelf zonder masker zien, en dat daarin eenzaamheid is gelegen?

Tenslotte nog een beroemd schilderij van Goya:

goya, shootings may 3
Francisco de Goya, de executies van 3 mei 1808 (1814, te zien in het Prado in Madrid)

Dit schilderij wordt wel gezien als een van de eerste `moderne' schilderijen. Het is een rechtstreekse aanklacht tegen de verschrikkingen van de oorlog (maatschappijkritiek). Goya maakte hierover ook zijn beroemde serie etsen los Desastres de la Guerra (`de verschrikkingen van de oorlog', die we ook vorig jaar al bespraken).

Sunday, October 4, 2009

kort verslag 22 september

Op 22 september bekeken en bespraken we onderstaande werken. Voor alle afbeeldingen geldt:

klikken met de rechtermuisknop op `view image' geeft een veel gedetailleerdere afbeelding

abstract art, cartoon (author unknown to me)
(Over de kloof die er kan zijn tussen verteller en publiek, of kunstenaar en beschouwers; auteur van de cartoon mij onbekend).

diego vélazquez, las meninas
Las Meninas van Diego Vélazquez

Nogmaals Las Meninas, dit keer op groter formaat en in groot detail te bekijken via de beamer. Verschillende aspecten van het schilderij passeren de revue. Interessant is ook de relatie tussen Vélazquez en zijn opdrachtgever koning Filips IV. Deze moet wel bijzonder goed geweest zijn, getuige de enorme artistieke vrijheid die Vélazquez kreeg bij de uitvoering van deze portretopdracht.

Dit beroemde schilderij heeft door de eeuwen heen veel andere kunstenaars, schrijvers, filosofen geïnspireerd, waaronder Picasso die er in 1957 maar liefst 58 versies van schilderde:

pablo picasso, las meninas 1957
Las Meninas van Pablo Picasso

joel-peter witkin, las meninas
Las Meninas van Joel-Peter Witkin

********
2 werken van Constantin Brâncuşi:

Constantin Brâncuşi, sleeping muse
Sleeping Muse (meerdere versies, deze versie te zien in Centre Pompidou, Parijs; eigen foto)

Constantin Brâncuşi, beginning of the world
Beginning of the World (meerdere versies, deze versie in brons te zien in Kröller-Müller, foto Cary Markerink)

*******
Werken van Donald Judd als voorbeeld van Minimal Art, waarbij het werk wellicht toelichting nodig heeft om te begrijpen waar de kunstenaar mee bezig is?

Donald Judd, untitled
(zonder titel)

Donald Judd zelf is het niet eens met de benaming Minimal Art voor zijn werk:
Working in New York in the 1960s, Judd became known as one of the key exponents of ‘Minimalism’, but it was a label that he strongly rejected. Although he shared many of the principles identified with Minimalist art — the use of industrial materials to create abstract works that emphasise the purity of colour, form, space and materials — he preferred to describe his own work as ‘the simple expression of complex thought’.

*******
En het eveneens zeer beroemde schilderij `Landschap en de val van Icarus' van Pieter Bruegel de Oude:

pieter bruegel, landschap en de val van icarus
Landschap en de val van Icarus van Pieter Bruegel de Oude.