Showing posts with label religie. Show all posts
Showing posts with label religie. Show all posts

Sunday, June 6, 2010

Verslag 13 april

Wegens ziekte heb ik de laatste 2 verslagen van april niet bijgehouden, en het is nu wel vrij laat om dat nog uitgebreid in te halen.

Maar een kort verslag is wellicht toch nog zinvol, al was het maar voor het mooie filmpje dat we bekeken (met dank voor Marcella's conversie).

Op 13 april bespraken we als vervolg op het bezoek aan het Afrikamuseum:

-de uitgebreide en uitgewerkte vormgeversprincipes en kunstfilosofieën van zogenaamd `primitieve' culturen. Lees bijvoorbeeld dit prachtige artikel van Babatunde Lawal: Divinity, Creativity and Humanity in Yoruba Aesthetics

-de rol van religie en daarmee gepaard gaande performance, dans en optochten in de Westerse cultuur en ook andere culturen. Daaruit voortvloeiend bespraken we de opkomst van de performance als kunstvorm in de moderne kunst, en de invloeden van het sjamanisme op performance art.

Een aantal plaatjes die we bekeken vind je hier op picasa: unitacademie 6

Bij de Semana Santa optochten in Spanje zie je allerlei elementen van muziek, performance en maskers terugkomen die we ook zagen in het Afrikamuseum. Zowiezo is er in Spanje een rijke (volks)cultuur die vaak verweven is met het katholicisme. En is er in de beeldhouwkunst een lange traditie van religieuze beelden die in kerken dienst deden om het geloof aanschouwelijk en letterlijk tastbaar te maken.

We bekeken zoals gezegd een prachtig filmpje over hoe dergelijke beschilderde beelden (polychromie) gemaakt werden, het is te vinden op de site van the National Gallery of Art in Washington.

Als het filmpje niet laadt, of je hebt niet de goede software, dan kun je hier het verhaal als serie dia's bekijken.

St. John of the Cross, polychroom beeld
Saint John of the Cross

made by Francisco Antonio Gijón (1653–c. 1721) and unknown painter (possibly Domingo Mejías)
c. 1675
painted and gilded wood
168 cm (66 1/8 in.)
National Gallery of Art, Washington

Monday, April 26, 2010

Verslag 30 maart

Op 30 maart ging de les over onder andere over beeldhouwkunst, en de rol van beelden in religieuze tradities. Dit was mede ter voorbereiding op het bezoek op 6 april aan het Afrikamuseum in Berg en Dal.

Frank bracht een Nigeriaans beeldje mee, vorig jaar gekocht in het Afrikamuseum (hier afgebeeld met flamingoveer), gemaakt door een ons niet nader bekende kunstenaar:

flamingo man, ralf kwaaknijd & unknown nigerian artistmannelijke figuur, onbekende Nigeriaanse kunstenaar, (eerste helft 20e eeuw, 45 x 10 x 10 cm)

Daarna bekeken we enkele plaatjes van `Madonna met kind'-beelden (sedes sapientiae, troon der wijsheid, Mare de Deu) uit de Romaanse periode, en ook Michelangelo's Piëta.

sedes sapientiae, klooster clunysedes sapientiae (troon der wijsheid), uit het klooster van Cluny, Zuid-Frankrijk (kunstenaar onbekend voorzover ik weet)

mare de deu
Romaanse Mare de Déu (moeder van god) uit Catalonië (ruwweg 12e-14e eeuw, kunstenaar onbekend voorzover ik weet).

michelangelo, pieta
Michelangelo Buonarotti, Piëta

Verder besproken: de rol van realisme in deze beelden, versus de rol van expressie. Wat in ieder geval duidelijk wordt is dat al deze beelden een flinke inspanning hebben gevergd van hun makers. Dat kan in het algemeen wel gezegd worden van dergelijke gebeeldhouwde beelden, het scheppen van de menselijke vorm kost veel tijd en moeite.

Vandaar dat Frank verbaasd was toen hij laatst op de expositie `Niet Normaal' een hele kast met realistische beeldjes van mensen zag staan...en toen schoot hem door het hoofd dat er nieuwe computertechnieken zijn...en inderdaad...

niet normaal, 3D-prints van ingescande mensen
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-prints van ingescande mensen

niet normaal, nog meer 3D-prints van ingescande mensen
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-prints van ingescande mensen

niet normaal, 3D-scan van mens
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-scan van mens

niet normaal, 3D-printer
tentoonstelling Niet Normaal, 3D-printer

De rest van de les bediscussiëren we de gevolgen van deze nieuwe technologie voor allerlei takken van kunst en vormgeving. Misschien betekent deze techniek wel hetzelfde voor de beeldhouwkunst als de fotografie voor de schilderkunst. Jos vertelt dat deze techniek ook al echt wordt toegepast in de film-en gamewereld.

Franks wens om een filmpje over het maken van een polychroom beeld te laten zien moet vanwege technische problemen wachten tot na het bezoek aan het Afrikamuseum (Marcella biedt aan deze problemen op te lossen.)

Tuesday, November 24, 2009

Verslag 17 november deel 2

Vervolg op `thematiek': als voorbeeld bekijken we een aantal beroemde kunstwerken, om iets van de thematiek te achterhalen. We beginnen met het hoofdthema de dood. We zagen al dat Damien Hirst gefascineerd is door het thema `dood' en `vergankelijkheid'. Hoewel Hirst geldt als een vernieuwende en moderne kunstenaar, zijn deze thema's al heel oud in de beeldende kunst.

hermann tom ring, triomf van de dood (middenpaneel)
Hermann tom Ring, de triomf van de Dood (middenpaneel van drieluik, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ± 1550, te zien in het Museum Catharijneconvent in Utrecht.

Bijzonder aan dit schilderij: waar je ook in de ruimte ervoor gaat staan, altijd kijkt de Dood je recht aan, en is zijn boog recht op je gericht. Dit wordt bereikt door een perspectivistische truc: de boog en de snaar van de boog vormen 1 lijn, zodat je de snaar van de boog niet ziet. (Dat kun je makkelijk plat schilderen). Maar dat gebeurt in het echt alleen wanneer de boog recht op je gericht is.

In dit schilderij confronteert de kunstenaar de toeschouwer dus ook met diens eigen dood, naast de dood van de geportretteerde mensen, die afhankelijk van hun leefwijze naar hemel of hel worden afgevoerd...(wat weer een link is met het thema `religie').

giacomo borlone de buschis, triomf van de dood (detail van fresco in clusone))
Giacomo Borlone de Buschis, de triomf van de Dood ±1480 (detail van fresco in Clusone, klik voor het hele fresco op de afbeelding, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)

We zien dat iedereen gelijk is voor de dood, ook de rijken en machtigen der aarde, hoewel die proberen hun rijkdom te gebruiken om de Dood over te halen hen te sparen. Dit is weer een link met het thema `maatschappijkritiek'.

michelangelo buonarotti, pietà
Michelangelo Buonarotti, la pietà (te zien in de St. Pieter in Rome, klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), 1499

Michelangelo verbeeldt -los van de religieuze voorstelling- ook duidelijk voelbaar het verdriet van de achterblijvenden wanneer een geliefde overlijdt.

pieter breughel de oude, de triomf van de dood
Pieter Bruegel de Oude, de triomf van de Dood (te zien in het Prado, Madrid), klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ±1562

Harmjan vertelt dat hij wel eens een nacht wakker heeft gelegen van dit schilderij. Hij wijst op de enorm effectieve `kale' schilderwijze waarin de verschrikkingen worden weergegeven. Belangrijke inspiratiebron van Pieter Bruegel was (de oudere) Jeroen Bosch:

hieronymus bosch, christus draagt het kruis
Jeroen Bosch, de kruisdraging (te zien in Gent, Museum voor Schone Kunsten), klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting), ±1520

Behalve `religie' is dit schilderij ook te zien als maatschappijkritiek. De geportretteerden dragen (voor de tijdgenoten van Bosch) `eigentijdse' kledij - vergelijkbaar met het schilderen nu van eenzelfde voorstelling waarbij iedereen in spijkerbroek en moderne schoenen/... is gekleed. En iedereen is vooral met elkaar en met eigenbelang bezig, niemand heeft aandacht voor Christus. Er zit een bepaald soort eenzaamheid in de figuur van Christus, ook een universeel thema in de beeldende kunst...

Harmjan merkt op dat de compositie enorm dynamisch is, zeer modern eigenlijk en ook ruimtelijk gezien onmogelijk. Net als Frank moet hij bij dit werk onmiddellijk denken aan werk van James Ensor. Frank denkt aan onderstaand werk:

james ensor, zelfportret met maskers
James Ensor, Zelfportret met maskers, 1899

Ook hierin zit een bepaalde maatschappijkritiek: iedereen draagt een masker, niemand is `echt'. Behalve de kunstenaar? Of wil de kunstenaar laten zien dat hij/wij allemaal wel onszelf zonder masker zien, en dat daarin eenzaamheid is gelegen?

Tenslotte nog een beroemd schilderij van Goya:

goya, shootings may 3
Francisco de Goya, de executies van 3 mei 1808 (1814, te zien in het Prado in Madrid)

Dit schilderij wordt wel gezien als een van de eerste `moderne' schilderijen. Het is een rechtstreekse aanklacht tegen de verschrikkingen van de oorlog (maatschappijkritiek). Goya maakte hierover ook zijn beroemde serie etsen los Desastres de la Guerra (`de verschrikkingen van de oorlog', die we ook vorig jaar al bespraken).

Friday, October 16, 2009

Verslag 13 oktober

Mede naar aanleiding van vorige week bespreken we het volgende schema:

schema 4 beeld en wereld
schema 4 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)

&&&&&&

Margriet valt onmiddellijk `beauty is in the eyes of the beholder' op. Frank vertelt naar aanleiding hiervan dat hij toen hij op de kunstacademie zat, een meisje/vrouw leerde kennen die hij in eerste instantie uiterlijk lelijk vond (niet dat dit verder erg belangrijk was, maar het viel hem op). Na een maand, toen hij haar wat beter kende, vond hij haar ineens juist bijzonder mooi. Frank vertelt dat hij dit verschijnsel vaker heeft meegemaakt. Jonathan merkt op dat wanneer iets bijzonder is, dat je het dan kunt afwijzen omdat je eraan moet wennen. Maar als je er dan aan gewend bent, dan ga je het juist vanwege dat bijzondere waarderen.

Naar aanleiding hiervan komen we dan alvast op:

Cliché

Hierover meer in het vervolg van het verslag (latere post).

$$$$$$

Op de bovenste regel zien we

Kunst / Populaire cultuur / Kitsch

We zagen al met het plaatje van Bert uit Sesamstraat dat de populaire (beeld)cultuur veel ruimer is dan wat traditioneel onder `kunst' valt. En wanneer vinden we iets `kitsch'?

Margriet vindt de kunst uit de tijd van de Barok meestal vrij kitscherig: goud, engeltjes, tierelantijnen, krullen. Marcella merkt op dat dit nog sterker voorkomt in de Rococo periode.


Franz Anton Bustelli, liefdespaar

Naar aanleiding hiervan komt ook Peter Paul Rubens ter sprake. Rubens was ook een kunstenaar die veel anderen in dienst had voor het vervaardigen van `zijn' schilderijen. Hij heeft inderdaad veel schilderijen gemaakt (of mee helpen maken...) waarop goud, engeltjes, weelderige vrouwenlichamen, krullen etc een hoofdrol spelen. Toch is zijn oeuvre daarmee niet goed beschreven. Onderstaand schilderij was voor Francis Bacon een belangrijke inspiratiebron (Bacon maakte vele drieluiken, waaronder een aantal geïnspireerd op kruisiging en kruisafname; zoals gezegd is Bacons verhaal wel danig anders dan dat van Rubens).

peter paul rubens, de kruisafname
Peter Paul Rubens, de kruisafname (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting).

Jonathan en Marijke beschrijven iets van hun ervaring met dit schilderij in de kathedraal van Antwerpen. Jonathan voegt daar aan toe dat in de compositie van dergelijke schilderijen de Christusfiguur veelal op een of andere manier naar de hemel wijst.

******
wordt vervolgd