Verslag 2 maart deel 2

Na Margriets presentatie laat Frank onderstaand filmpje zien over Chuck Close:



We hadden het al eerder over Chuck Close gehad, hij is in eerste instantie bekend geworden door fotorealistische portretten op enorm formaat (zie ook fotorealisme, hyperrealisme, onder andere over de invloed van de fotografie op de schilderkunst).

Maar Close verliet zijn oorspronkelijke fotorealisme -al enigszins voordat hij grotendeels verlamd raakte na een bloeding in zijn wervelkolom, maar die handicap dwong hem verder- en ging abstracte pixels gebruiken in zijn werk.



Chuck Close, self portrait (2000)


Chuck Close, detail van rechteroog van self portrait (2000)

Frank wil Close' pixelbenadering graag vergelijken met werk van Wassily Kandinsky, een van de grondleggers van de moderne abstracte kunst:


Wassily Kandinsky, Farbstudie Quadrate

Volgens Frank kun je zo zelfs in het werk van een fotorealistische schilder invloeden zien van de abstracte kunst, die sommige studenten ontoegankelijk of onaantrekkelijk vinden. Chuck Close is zich als fotorealist juist altijd bewust geweest van de merkwaardige relatie tussen afbeelding en werkelijkheid. In wezen bestaat iedere 2-dimensionale afbeelding uit abstracte pixels. De afbeelding kan verwijzen naar iets in de werkelijkheid, maar veel van wat we aan een afbeelding mooi of interessant vinden is gelegen in de behandeling van de abstracte elementen (volgens Frank).

Het motto hiervan volgens Frank is: doe als Chuck Close en vergroot je wereld. Verdiep je ook in dingen die je ontoegankelijk lijken. Er is een schat aan abstracte kunst die je kan helpen om je kleurgebruik/materiaalgebruik/compositie te versterken, ongeacht of je nu realistisch werkt of niet.

&&&&&&&

Tenslotte staan we naar aanleiding van Chuck Close nog even stil bij het feit dat veel `grote' kunstenaars (v/m) last hadden van een handicap, stoornis, afwijking. Het accepteren en wellicht overwinnen hiervan kan soms juist een belangrijke meerwaarde geven.

Verslag 2 maart deel 1

2 Maart: presentatie van Margriet. We horen eerst muziek, onder andere van Deep Forest.

Margriet vindt deze muziek onder andere zo bijzonder omdat het een vreemde mix is van allerlei culturen en stijlen. Hieronder een video van Youtube (niet wat Margriet liet horen)



Behalve muziek laat Margriet een serie illustraties en tekeningen zien die haar voorkeur voor aansprekende kleuren onderstrepen. Van laverinne op deviantart:


laverinne, amethyst rainbow

Verder houdt ze van afbeeldingen van engelen en engeltjes. Zoals Angel van chrono75 op devianart. En het werk van Meredith Dillman (die gebruik van afbeeldingen van haar werken verbiedt) en Victoria Francés:


Victoria Francés, Midnight (met dank aan www.jigsawgallery.com)

%%%%%%%%

Margriet ziet weig in conceptuele en abstracte kunst. Voorbeelden van ontoegankelijk werk (hoewel ze van Alpha-Pi het kleurgebruik wel mooi vindt):


Louis Morris, Alpha-Pi

(Louis Morris was een belangrijke vertegenwoordiger van de stroming Color Field painting.)


Marlow Moss, compositie met dubbele lijn en blauw vlak

Marlow Moss (1889-1958) was een tijdgenote van Picasso en Mondriaan. Ze is lang aangezien voor een minder belangrijke volger van Mondriaan, ondertussen zijn er ook aanwijzingen dat zij juist Mondriaan beïnvloedde. Veel van haar werk werd in de Tweede Wereldoorlog bij een bombardement vernietigd.

&&&&&&&&&

Daarna liet Frank een video zien van Chuck Close (reeds eerder besproken), waarover meer in deel 2 van dit verslag.

Verslag 1 december deel 2

Naar aanleiding van de invloed van Afrikaanse kunst op Picasso bespraken we ook het beroemde schilderij les demoiselles d'Avignon, waar Picasso maanden aan werkte, met honderden voorbereidingsschetsen:


Pablo Picasso, les demoiselles d'Avignon

Volgens velen is dit schilderij een mijlpaal in de westerse schilderkunst. Volgens Frank kun je nauwelijks om de Afrikaanse invloed heen (hoewel Picasso dat zelf ontkende...maar tegenwoordig vindt men die ontkenning niet langer geloofwaardig). Ook zie je in een aantal gezichten Catalaanse romaanse invloeden terug, vindt Frank (Picasso woonde en werkte als jonge kunstenaar een aantal jaar in Barcelona, het schilderij stelt een bordeel in Barcelona voor in de straat `carrer d'Avinyó').

Een andere belangrijke inspiratiebron voor Picasso bij de vervaardiging van les demoiselles d'Avignon was het volgende schilderij van El Greco:


El Greco, de opening van het vijfde zegel van de apocalyps

[Het schilderij wordt de aanwezigen als uitzonderlijk modern ervaren, men kan nauwelijks geloven dat het uit het begin van de 17e eeuw stamt (de laatste jaren van El Greco's leven).] Picasso was zeer onder de indruk van dit schilderij, in een tijd dat El Greco nog niet zo werd gewaardeerd als nu.

Frank herhaalt zijn mening dat, wanneer je goed kijkt, veel van de `moderne' abstractie en expressionisme al eerder te vinden zijn, zeker in andere culturen, maar ook in de westerse kunstgeschiedenis.

######

Ergens in de loop van de les stonden we ook nog stil bij de Japanse en Chinese kunst, en de invloed daarvan op onder andere Claude Monet en Vincent van Gogh.


Utagawa Hiroshige, bloeiende pruimenboom (door van Gogh vrij letterlijk nageschilderd, evenals nog een prent van Hiroshige)


Katsushika Hokusai, de grote golf bij Kanagawa

Katsushika Hokusai is een andere beroemde Japanse prentkunstenaar. Minder bekend is dat hij ook wordt gezien als een belangrijke wortel van de manga striptekenkunst.


Katsushika Hokusai, droom van de vissersvrouw

Verslag 1 december deel 1

Wegens tijd- en energiegebrek zijn de verslagen achtergebleven. Van de laatste lessen van dit jaar probeer ik daarom alleen een kort verslag te maken...

Op 1 december hebben we vooral een aantal plaatjes bekeken en besproken. We begonnen met een hele serie schilderijen en tekeningen van Paul Klee (1879-1940). Waarom Klee? Omdat Jonathan opmerkte dat hij echt ruimteproblemen had vanwege al het werk dat hij bewaart (en ook moet bewaren van docenten, althans dat is hun sterke advies). We hebben het al eerder gehad over de voordelen van het bewaren, aan de andere kant gaan dingen ook verloren, zeker ruimtelijk werk - is Franks ervaring. Paul Klee heeft [meende ik ooit gelezen te hebben, maar ik kan dat niet meer vinden, dus of het waar is? -blogauteur]op een gegeven moment het meeste werk dat hij maakte voor zijn 25e vernietigd. Daarna heeft hij zich in Franks beleving vrijwel uitsluitend nog geconcentreerd op het verbeelden van zijn innerlijke wereld (interssant voor ons doorlopende thema `binnenwereld - buitenwereld'). Daarbij kiest hij voor expressie, en laat `realisme' vrijwel helemaal varen, hoewel hij zeker zeer kundig realistisch kon werken.


Paul Klee insula dulcamara


Paul Klee de gouden vis


Paul Klee omhelzing

Het werk van Klee is bijzonder divers, hij was een bescheiden maar zeer hard werkend kunstenaar die een enorm oeuvre heeft achtergelaten (meer dan 9000 werken). Zijn werken zijn vaak klein, en zijn gegrondvest op een langdurig en intensief kleuronderzoek dat Klee zijn leven lang bezighield. Klee gaf ook les aan de Bauhaus-academie. Een beroemde uitspraak van Klee:

Kunst geeft niet het zichtbare weer, maar kunst maakt zichtbaar.

We komen na de vakantie nog even op Klee terug. De andere plaatjes van Klee die we bekeken zijn te zien op het fotoalbum unitacademie 3.

Klee werd vrijwel gelijktijdig geboren met Pablo Picasso en Henri Matisse. Frank vindt dat in Klee's werk te zien is dat hij niet worstelt met abstractie, en dat hij voortbouwt op het voorwerk dat door Kandinsky en andere (westerse) abstractiepioniers is gedaan. Aan de andere kant zijn we in het westen vaak blind voor het feit dat beheersing van verregaande abstractie in relatie tot expressie in andere culturen al veel langer is bereikt. Bijvoorbeeld in de Afrikaanse beeldhouwkunst, waarin zowel abstractie als expressieve kracht al eeuwenlang de boventoon voeren, hoewel de vaak anonieme Afrikaanse meesters het realisme en ook de gebruikelijke beeldhouwmateriaaltechnieken bijzonder goed beheersten. Het was in die tijd (en misschien nog steeds wel) ondenkbaar dat Afrika in sommige opzichten wel eens verder zou kunnen zijn dan Europa...

Zowel Picasso als Matisse kwamen in aanraking met Afrikaanse beeldhouwkunst, en zeker Picasso is er diepgaand door beïnvloed. Ook de beeldhouwers Alberto Giacometti en Henry Moore hebben duidelijk Afrikaanse invloeden en invloeden uit andere culturen tot zich genomen. Culturen die destijds als `primitief' werden bestempeld; nog altijd richten we aparte musea in die `etnografische' kunst laten zien, je zal niet snel anonieme Afrikaanse kunst in een museum voor moderne kunst aantreffen...Dit geeft weer dat onze opvattingen over kunst ook sterk cultuurgebonden zijn, en zelfs vaak een westers superioriteitsgevoel weergeven.


bronzen koningshoofd, 12e-13e eeuw uit de Ifecultuur van Nigeria (rechtermuisklik op `view image' voor een vergroting).


masker uit de 19e eeuw (!) uit de Fangcultuur van Gabon en Equatoriaal Guinea (te zien in het Louvre, rechtermuisklik op `view image' voor een vergroting).

De herwaardering en emancipatie van kunstenaars uit andere culturen is pas iets van de laatste decennia. Bijvoorbeeld de Aboriginal kunstenaars uit Australië, wiens werk vrij lang anoniem bleef en ongevraagd voor allerlei toepassingen werd gebruikt, daar waar westerse kunstenaars copyrights en auteursrechten kunnen laten gelden.

(wordt vervolgd)

Verslag 17 november deel 1

17 November zagen we Roger's prachtige presentatie van opdracht 1, een animatiefilmpje. (Klik op de link hierboven voor een grotere weergave dan het filmpje beneden. Om de presentatie te bekijken moet je shockwave flash geïnstalleerd hebben).

Uit de presentatie komt onder andere duidelijk het thema `avontuur/beweging/dynamiek' naar voren. Dit vertaalt zich ook naar Roger's keuze voor een bepaalde categorie filmmuziek als zijnde bijzonder inspirerend.

Als ontoegankelijk wordt `Abstracte kunst' opgevoerd. Roger vergelijkt abstracte kunst met wiskunde (waarin abstractie ook een kernelement is), en stelt dat abstractie eigenlijk nergens over gaat. Alleen wanneer abstractie wordt gekoppeld aan iets concreets, valt er betekenis in te ontdekken, aldus Roger.

Zo komen we onder andere op Mondriaan. (zie ook verslag 24 november)

Frank merkt op dat abstracte kunst bij hem ook juist veel gevoel kan oproepen, hem kan raken alleen al puur door kleuren en vormen. Ook dit wordt wel herkend, er zijn duidelijk veel verschillende belevingen mogelijk.

Naar aanleiding van de presentatie is het interessant om te zien dat je, om een verhaal te vertellen, allerlei verschillende keuzes kan maken in de opstelling `Verteller -- Publiek'. Je kan als verteleer voor je publiek gaan staan, je kan er ook tussen gaan staan/zitten, je kan ook de zaal uitlopen en iemand anders je verhaal laten vertellen. Rogers keuze is een interessante tussenvorm.

Wanneer je dan je `verhaal' vertelt, en er is publiek, dan is het -vindt Frank- vaak zeer waardevol om de reacties van het publiek te zien/horen/... Met deze reacties krijg je feed-back op hoe je verhaal is overgekomen. Omdat je een verhaal vaak toch niet helemaal alleen voor jezelf vertelt maar ook voor het publiek, kun je met de feed-back soms de effectiviteit van je verhaal vergroten.

######

Na deze presentatie + discussie gaan we verder met het bespreken van `thematiek':


schema 4 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)

We zien in de beeldende kunst door de eeuwen heen, en vanuit allerlei culturen, een aantal universele thema's zoals dood, liefde, natuur, sex/voortplanting/vruchtbaarheid, portret, religie, maatschappij (beschrijving, maatschappijkritiek,...) en nog meer.

Deze thema's zijn universeel te noemen, omdat ze voor de meesten van ons een belangrijke rol spelen in ons bestaan...maar in welke mate, dat is voor iedereen verschillend.

Er is zowel in de beleving van deze thema's als in de beeldende vormgeving ervan, een voor iedere kunstenaar/vormgever unieke wisselwerking tussen `binnenwereld' en `buitenwereld'. Frank stipt aan dat de zoektocht naar welke thematiek je wilt vormgeven, belangrijk kan zijn voor je ontwikkeling als kunstenaar/vormgever. (Het hoeft trouwens niet zo te zijn dat `mijn thematiek' een persoonlijke invulling is van `universele thematiek'. Een kunstenaar/vormgever kan ook geheel eigen thema's ontwikkelen. Die soms universeel worden...).

Vaak zie je bij kunstenaars dat in de loop van de jaren en hun ontwikkeling, de vormgeving van een thema verdiept door die wisselwerking `buitenwereld <--> binnenwereld'.

#######

Als voorbeeld bekijken we een aantal beroemde kunstwerken, om iets van de thematiek te achterhalen. We beginnen met het hoofdthema de dood. (zie volgende post).