Verslag 17 november deel 1

17 November zagen we Roger's prachtige presentatie van opdracht 1, een animatiefilmpje. (Klik op de link hierboven voor een grotere weergave dan het filmpje beneden. Om de presentatie te bekijken moet je shockwave flash geïnstalleerd hebben).

Uit de presentatie komt onder andere duidelijk het thema `avontuur/beweging/dynamiek' naar voren. Dit vertaalt zich ook naar Roger's keuze voor een bepaalde categorie filmmuziek als zijnde bijzonder inspirerend.

Als ontoegankelijk wordt `Abstracte kunst' opgevoerd. Roger vergelijkt abstracte kunst met wiskunde (waarin abstractie ook een kernelement is), en stelt dat abstractie eigenlijk nergens over gaat. Alleen wanneer abstractie wordt gekoppeld aan iets concreets, valt er betekenis in te ontdekken, aldus Roger.

Zo komen we onder andere op Mondriaan. (zie ook verslag 24 november)

Frank merkt op dat abstracte kunst bij hem ook juist veel gevoel kan oproepen, hem kan raken alleen al puur door kleuren en vormen. Ook dit wordt wel herkend, er zijn duidelijk veel verschillende belevingen mogelijk.

Naar aanleiding van de presentatie is het interessant om te zien dat je, om een verhaal te vertellen, allerlei verschillende keuzes kan maken in de opstelling `Verteller -- Publiek'. Je kan als verteleer voor je publiek gaan staan, je kan er ook tussen gaan staan/zitten, je kan ook de zaal uitlopen en iemand anders je verhaal laten vertellen. Rogers keuze is een interessante tussenvorm.

Wanneer je dan je `verhaal' vertelt, en er is publiek, dan is het -vindt Frank- vaak zeer waardevol om de reacties van het publiek te zien/horen/... Met deze reacties krijg je feed-back op hoe je verhaal is overgekomen. Omdat je een verhaal vaak toch niet helemaal alleen voor jezelf vertelt maar ook voor het publiek, kun je met de feed-back soms de effectiviteit van je verhaal vergroten.

######

Na deze presentatie + discussie gaan we verder met het bespreken van `thematiek':


schema 4 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)

We zien in de beeldende kunst door de eeuwen heen, en vanuit allerlei culturen, een aantal universele thema's zoals dood, liefde, natuur, sex/voortplanting/vruchtbaarheid, portret, religie, maatschappij (beschrijving, maatschappijkritiek,...) en nog meer.

Deze thema's zijn universeel te noemen, omdat ze voor de meesten van ons een belangrijke rol spelen in ons bestaan...maar in welke mate, dat is voor iedereen verschillend.

Er is zowel in de beleving van deze thema's als in de beeldende vormgeving ervan, een voor iedere kunstenaar/vormgever unieke wisselwerking tussen `binnenwereld' en `buitenwereld'. Frank stipt aan dat de zoektocht naar welke thematiek je wilt vormgeven, belangrijk kan zijn voor je ontwikkeling als kunstenaar/vormgever. (Het hoeft trouwens niet zo te zijn dat `mijn thematiek' een persoonlijke invulling is van `universele thematiek'. Een kunstenaar/vormgever kan ook geheel eigen thema's ontwikkelen. Die soms universeel worden...).

Vaak zie je bij kunstenaars dat in de loop van de jaren en hun ontwikkeling, de vormgeving van een thema verdiept door die wisselwerking `buitenwereld <--> binnenwereld'.

#######

Als voorbeeld bekijken we een aantal beroemde kunstwerken, om iets van de thematiek te achterhalen. We beginnen met het hoofdthema de dood. (zie volgende post).

kort verslag 15 september

Op 15 september samen besproken:

* De voorlopige opzet / doelstelling van de lessen kunstbeschouwing / beeld en wereld (zie vorige post)

* Het schilderij Las Meninas van Diego Vélazquez. Zie helemaal beneden voor een afbeelding.

* Bovenstaand schilderij als voorbeeld van een gelaagd verhaal. Lagen in een verhaal kunnen voor diepgang zorgen, die je niet onmiddellijk hoeft te vatten. Maar door een toegankelijke eerste laag word je als het ware uitgenodigd de andere lagen langzaam te ontdekken. [Overigens is Las Meninas waarschijnlijk het meest becommentarieerde schilderij uit de westerse kunstgeschiedenis, omdat de gelaagdheid aanleiding geeft tot veel verschillende verhalen en interpretaties].

* Een aantal verschillende manieren waarop `verhaal' een rol speelt voor een beeldend vormgever, en verschillende aspecten daarvan. Met je werk vertel je als het ware een verhaal. Kunnen `toehoorders' / beschouwers van je werk dit verhaal ook volgen? Maken zij er een ander verhaal van? Vaak helpt het mensen om ook iets van de maker te weten: wat bewoog de kunstenaar/ vormgever om een dergelijk beeld te scheppen? Wat vinden we hiervan: willen we hier aan meewerken door het gemaakte (in tekst of anderszins) toe te lichten? Of vinden we dat het beeld op zichzelf moet staan?

* Als vormgever zal je verhaal concurreren met andere verhalen van andere vormgevers. Een voorbeeld hiervan is de gemiddelde tijd die mensen in een museum besteden aan het bekijken van een schilderij dat hun aandacht heeft: 9 seconden. Maar ook bij het verwerven van opdrachten of exposities, zal iets in je verhaal voldoende moeten aanspreken om eruit gepikt te worden. Er is in Nederland best te spreken van een overschot aan beeldend vormgevers (in ieder geval een grote hoeveelheid...). Hoe kun je je werk daarin `hoorbaar' maken?

* Wat vinden we eigenlijk van Steven Spielberg, vinden we hem een groot kunstenaar? De meningen blijken zeer verdeeld. Sommigen vinden van wel omdat zijn werk een groot publiek bereikt, en hij techniek op knappe wijze inzet om een verhaal toegankelijk te vertellen. Anderen vinden hem een commercieel ingestelde filmmaker, die zich van geijkte hollywood-clichés bedient om winst te maken, en die diepgang uit de weg gaat.


Las Meninas van Diego Vélazquez (klik met de rechtermuisknop `view image' voor een vergroting

Mislukking is nodig (verslag 30 maart deel 2)

Naar aanleiding van Harmjans robotverhaal en Panamarenko, komt Jonathan met het beeld van een prachtig landschapschilderij waarover hij dan het woord MISLUKT zou willen spuiten. Deels om uiting te geven aan een eigen verhaal, maar ook om te zien hoe toeschouwers erop zouden reageren.

Harmjan(?) vertelt over twee kunstenaars (Jake en Dinos Chapman (broers) zie hier) die etsen van Goya kochten, en daar overheen tekenden/werkten.


Jake en Dinos Chapman, gigantic fun

(Ze hebben ook de verschrikkingen uit Goya's etsen over de oorlog tot ruimtelijke beelden gemaakt.


Jake en Dinos Chapman, great deeds against the dead)

Discussie over wat Goya daarvan zou hebben gevonden...Roger merkt op dat het misschien bij moderner werk minder een probleem is, omdat je bij oud werk ook een stuk geschiedenis verliest, voor je gevoel. Frank haalt het voorbeeld aan van Robert Rauschenberg die aan de destijds reeds beroemde Willem de Kooning vroeg of hij een tekening van hem mocht uitwissen, als artistic statement.

Op youtube kun je Robert Rauschenberg hierover zien en horen praten.


Robert Rauschenberg, uitgewiste tekening van De Kooning (1953)

Jonathan mijmert hoe het zou zijn om bijvoorbeeld een schilderij van Lucian Freud met de verfroller te bewerken...Frank vertelt dat hij niet zo makkelijk met primer/verfroller/... over een schilderij van een andere kunstenaar die hij bewondert heen zou kunnen gaan. Vroeger vernietigde hij 90% of meer van zijn werk, en hij heeft zo ook dingen vernietigd waar hij later spijt van kreeg, die je nooit meer overnieuw kan maken.

#####

Zo komen we bij `mislukking'.

Frank had op de kunstacademie een docent die zei: `mislukking is niet erg, maar ga dan ook voor die mislukking! helemaal, voluit'. Natuurlijk kan je je dan weer mislukt voelen...zo van `ik kan nog niet eens voluit mislukken....'! ;-)

Volgens Frank is mislukking nodig. Althans, die twee woorden hebben veel met elkaar te maken. `Mislukking' betekent dat je iets wilt. Als je helemaal niets wilt, kan het ook niet mislukken. `Nodig' betekent ook dat je iets wilt.

Een kunstenaar wil, volgens Frank, toch haar/zijn `verhaal' tot uiting brengen. Maar geen enkele uiting zal zo'n verhaal perfect weerspiegelen. (Zeker niet als je van te voren sterk oordeelt over wat je verhaal eigenlijk zou moeten zijn.) Door toch een uiting te scheppen, te doen, kun je `mislukken'...(dat wil zeggen, niet precies voldoen aan verwachtingen of eisen die je jezelf van te voren had opgelegd). Zo ontstaat de mogelijkheid om beter te ontdekken wat nu precies je verhaal is.

Want dat verhaal kan er best een zijn van mislukking. Maar het kan ook een verhaal zijn van een zoektocht. Of van een achteloos neerzetten, vloeiend, wat er ook naar boven komt, zonder vooropgezet plan. Of juist van de onmogelijke en zeer complexe plannen...

Volgens Frank heeft ieder een eigen verhaal, maar het kan soms moeilijk zijn te accepteren dat mijn verhaal niet het verhaal van een Rembrandt is. Of van een Lucian Freud. Of van... Dat wil alleen niet zeggen dat mijn verhaal een mislukking is, integendeel.

Maar door te doen, en te kijken wat ik en anderen daarna ervaren, kan ik misschien mijn taal versterken, en beter zien waar ik over wil vertellen. Daarmee biedt `mislukking' dus juist kansen om meer eigenheid in mijn verhaal te krijgen, waarmee (volgens Frank) het verhaal echter wordt.

Myranne herkent dit: vaak vindt ze de laatste schets, die ze dan nog even (haast gedachtenloos) maakt het best gelukt. Juist omdat ze door de eerdere mislukkingen bepaalde vastgezette ideeën heeft moeten opgeven. En dan krijgt het onderbewuste ineens de kans om naar boven te komen, waarmee (vindt Frank) het verhaal aan diepte en echtheid wint.

######
(toevoeging zondagavond:)

Ook komt naar voren dat iets dat helemaal gelukt is, korte tijd later vaak gaat vervelen. Meerdere mensen herkennen dit. Het lijkt wel alsof een bepaald soort `wringen' langer interessant blijft dan iets dat perfect is.

Misschien omdat bij het eerste, het verhaal meer open blijft en je er als toeschouwer zelf mee bezig gaat, zo van `wat is het nu precies wat er niet aan klopt voor mij?'. Bij iets dat perfect is, is er misschien minder ruimte voor een actieve deelname door de ontvanger/toeschouwer?