Zoals gezegd in de post van 15 september (2e jaar kunstbeschouwing) gaan we dit jaar in ieder geval twee opdrachten doen. De nadere planning van deze opdrachten komt nog, maar hier is vast een duidelijke beschrijving van de opdrachten zelf.
Opdracht 1:
a) Kies een werk uit de beeldende kunst/vormgevingswereld (dit mag je breed opvatten, performances en film horen er zeker bij) dat je bijzonder aanspreekt, en waarvan je denkt dat er een gelaagd verhaal bij hoort. Of misschien zelfs meerdere verhalen / interpretaties.
b) Kies ook een werk dat je ontoegankelijk vindt (of je het mooi vindt of niet).
Presenteer deze werken, en vertel erbij welke lagen je zelf ervaart. Plaats het werk dat je aanspreekt ook in een groter verband of traditie. Je presentatietijd is maximaal 10 minuten, daarna vragen, discussie.
*******************
Opdracht 2:
Zorg voor een beschrijving van jezelf en je werk, je werkwijze, je visie op dat waar je beeldend mee bezig bent. Kijk hiervoor bijvoorbeeld op internet, of bij galeries, om te zien hoe andere kunstenaars / vormgevers dat doen. Maximaal 2 A4-tjes, en vergeet niet dat afbeeldingen vaak meer zeggen dan woorden. Maar hoeveel afbeeldingen dan? En kan het wel zonder woorden?
Monday, September 21, 2009
kort verslag 15 september
Op 15 september samen besproken:
* De voorlopige opzet / doelstelling van de lessen kunstbeschouwing / beeld en wereld (zie vorige post)
* Het schilderij Las Meninas van Diego Vélazquez. Zie helemaal beneden voor een afbeelding.
* Bovenstaand schilderij als voorbeeld van een gelaagd verhaal. Lagen in een verhaal kunnen voor diepgang zorgen, die je niet onmiddellijk hoeft te vatten. Maar door een toegankelijke eerste laag word je als het ware uitgenodigd de andere lagen langzaam te ontdekken. [Overigens is Las Meninas waarschijnlijk het meest becommentarieerde schilderij uit de westerse kunstgeschiedenis, omdat de gelaagdheid aanleiding geeft tot veel verschillende verhalen en interpretaties].
* Een aantal verschillende manieren waarop `verhaal' een rol speelt voor een beeldend vormgever, en verschillende aspecten daarvan. Met je werk vertel je als het ware een verhaal. Kunnen `toehoorders' / beschouwers van je werk dit verhaal ook volgen? Maken zij er een ander verhaal van? Vaak helpt het mensen om ook iets van de maker te weten: wat bewoog de kunstenaar/ vormgever om een dergelijk beeld te scheppen? Wat vinden we hiervan: willen we hier aan meewerken door het gemaakte (in tekst of anderszins) toe te lichten? Of vinden we dat het beeld op zichzelf moet staan?
* Als vormgever zal je verhaal concurreren met andere verhalen van andere vormgevers. Een voorbeeld hiervan is de gemiddelde tijd die mensen in een museum besteden aan het bekijken van een schilderij dat hun aandacht heeft: 9 seconden. Maar ook bij het verwerven van opdrachten of exposities, zal iets in je verhaal voldoende moeten aanspreken om eruit gepikt te worden. Er is in Nederland best te spreken van een overschot aan beeldend vormgevers (in ieder geval een grote hoeveelheid...). Hoe kun je je werk daarin `hoorbaar' maken?
* Wat vinden we eigenlijk van Steven Spielberg, vinden we hem een groot kunstenaar? De meningen blijken zeer verdeeld. Sommigen vinden van wel omdat zijn werk een groot publiek bereikt, en hij techniek op knappe wijze inzet om een verhaal toegankelijk te vertellen. Anderen vinden hem een commercieel ingestelde filmmaker, die zich van geijkte hollywood-clichés bedient om winst te maken, en die diepgang uit de weg gaat.
Las Meninas van Diego Vélazquez (klik met de rechtermuisknop `view image' voor een vergroting
* De voorlopige opzet / doelstelling van de lessen kunstbeschouwing / beeld en wereld (zie vorige post)
* Het schilderij Las Meninas van Diego Vélazquez. Zie helemaal beneden voor een afbeelding.
* Bovenstaand schilderij als voorbeeld van een gelaagd verhaal. Lagen in een verhaal kunnen voor diepgang zorgen, die je niet onmiddellijk hoeft te vatten. Maar door een toegankelijke eerste laag word je als het ware uitgenodigd de andere lagen langzaam te ontdekken. [Overigens is Las Meninas waarschijnlijk het meest becommentarieerde schilderij uit de westerse kunstgeschiedenis, omdat de gelaagdheid aanleiding geeft tot veel verschillende verhalen en interpretaties].
* Een aantal verschillende manieren waarop `verhaal' een rol speelt voor een beeldend vormgever, en verschillende aspecten daarvan. Met je werk vertel je als het ware een verhaal. Kunnen `toehoorders' / beschouwers van je werk dit verhaal ook volgen? Maken zij er een ander verhaal van? Vaak helpt het mensen om ook iets van de maker te weten: wat bewoog de kunstenaar/ vormgever om een dergelijk beeld te scheppen? Wat vinden we hiervan: willen we hier aan meewerken door het gemaakte (in tekst of anderszins) toe te lichten? Of vinden we dat het beeld op zichzelf moet staan?
* Als vormgever zal je verhaal concurreren met andere verhalen van andere vormgevers. Een voorbeeld hiervan is de gemiddelde tijd die mensen in een museum besteden aan het bekijken van een schilderij dat hun aandacht heeft: 9 seconden. Maar ook bij het verwerven van opdrachten of exposities, zal iets in je verhaal voldoende moeten aanspreken om eruit gepikt te worden. Er is in Nederland best te spreken van een overschot aan beeldend vormgevers (in ieder geval een grote hoeveelheid...). Hoe kun je je werk daarin `hoorbaar' maken?
* Wat vinden we eigenlijk van Steven Spielberg, vinden we hem een groot kunstenaar? De meningen blijken zeer verdeeld. Sommigen vinden van wel omdat zijn werk een groot publiek bereikt, en hij techniek op knappe wijze inzet om een verhaal toegankelijk te vertellen. Anderen vinden hem een commercieel ingestelde filmmaker, die zich van geijkte hollywood-clichés bedient om winst te maken, en die diepgang uit de weg gaat.
Las Meninas van Diego Vélazquez (klik met de rechtermuisknop `view image' voor een vergroting
Monday, September 14, 2009
2e jaar kunstbeschouwing
Welkom allemaal bij de voortzetting van `Beeld en Wereld' in het tweede jaar (ook wel `Kunstbeschouwing' genoemd). Dit jaar 1 uur op dinsdagochtend, in de ochtend van Paul, maar misschien kan Harmjan toch ook ergens bijdragen, dat zou mooi zijn.
Wat gaan we doen dit jaar? Het komt er kort gezegd op neer dat we verder gaan onderzoeken hoe we kijken, denken, voelen, ervaren, en uiten.
Het eerste kernwoord hierbij is VERHAAL. Je kunt het ook `communicatie' noemen. Het tweede kernwoord blijft WERELD.
Bij VERHAAL gaan we:
* Onderzoeken wat een verhaal interessant maakt (verdieping, lagen) en de rol van `techniek' / technische uitvoering / materiaalbeheersing' daarin.
* Werken aan je eigen verhaal: kun je beschrijven welk verhaal jouw werk vertelt? Vertel je met je werk het liefst het verhaal van een opdrachtgever, of is het helemaal je eigen verhaal? Wat en wie zijn je grote inspiratie? Wat en wie zijn je fascinatie? De opdracht voor het eind van het jaar hierbij luidt: maak een beschrijving van jezelf en je werk, zoals andere kunstenaars/vormgevers dat ook doen. Je hoeft dat verhaal niet per se zelf te schrijven! Je mag er alles en iedereen voor inschakelen, denk aan wat we besproken hebben over kwaliteiten en samenwerken.
* Kijken / luisteren / ... naar `verhalen' van anderen. Kunnen we de lagen daarin vinden? Spreekt het verhaal nog steeds tot ons, ook al is het lang geleden neergelegd? Spreekt het verhaal tot ons, ook al kennen we niet de filosofische, wellicht zeer sterk postmodernistische achtergronden? Maakt het verhaal ons nieuwsgierig naar die achtergronden, nodigt het ons uit, of stoot het ons af? Een opdracht zal zijn om een verhaal/beeld/schilderij/muziekwerk/... uit te zoeken wat jou bijzonder inspireert, en te vertellen wat je er zo boeiend aan vindt.
Bij WERELD gaan we nog wat nader in op de moderne tijd: in welke wereld staan we, waar kunnen we op rekenen wat omgeving, opdrachten, smaak, cultuur en dergelijke betreft? Het postmodernisme is een belangrijke stroming, maar niet de enige.
Ook gaan we iets doen aan `beoordeling', `sociale ontvangst van het verhaal' en dergelijke. Denk bijvoorbeeld eens aan zo'n programma als Popstars...
#######
Aanvullingen, commentaar en feedback blijven ten alle tijden zeer welkom!
Wat gaan we doen dit jaar? Het komt er kort gezegd op neer dat we verder gaan onderzoeken hoe we kijken, denken, voelen, ervaren, en uiten.
Het eerste kernwoord hierbij is VERHAAL. Je kunt het ook `communicatie' noemen. Het tweede kernwoord blijft WERELD.
Bij VERHAAL gaan we:
* Onderzoeken wat een verhaal interessant maakt (verdieping, lagen) en de rol van `techniek' / technische uitvoering / materiaalbeheersing' daarin.
* Werken aan je eigen verhaal: kun je beschrijven welk verhaal jouw werk vertelt? Vertel je met je werk het liefst het verhaal van een opdrachtgever, of is het helemaal je eigen verhaal? Wat en wie zijn je grote inspiratie? Wat en wie zijn je fascinatie? De opdracht voor het eind van het jaar hierbij luidt: maak een beschrijving van jezelf en je werk, zoals andere kunstenaars/vormgevers dat ook doen. Je hoeft dat verhaal niet per se zelf te schrijven! Je mag er alles en iedereen voor inschakelen, denk aan wat we besproken hebben over kwaliteiten en samenwerken.
* Kijken / luisteren / ... naar `verhalen' van anderen. Kunnen we de lagen daarin vinden? Spreekt het verhaal nog steeds tot ons, ook al is het lang geleden neergelegd? Spreekt het verhaal tot ons, ook al kennen we niet de filosofische, wellicht zeer sterk postmodernistische achtergronden? Maakt het verhaal ons nieuwsgierig naar die achtergronden, nodigt het ons uit, of stoot het ons af? Een opdracht zal zijn om een verhaal/beeld/schilderij/muziekwerk/... uit te zoeken wat jou bijzonder inspireert, en te vertellen wat je er zo boeiend aan vindt.
Bij WERELD gaan we nog wat nader in op de moderne tijd: in welke wereld staan we, waar kunnen we op rekenen wat omgeving, opdrachten, smaak, cultuur en dergelijke betreft? Het postmodernisme is een belangrijke stroming, maar niet de enige.
Ook gaan we iets doen aan `beoordeling', `sociale ontvangst van het verhaal' en dergelijke. Denk bijvoorbeeld eens aan zo'n programma als Popstars...
#######
Aanvullingen, commentaar en feedback blijven ten alle tijden zeer welkom!
Thursday, April 30, 2009
verslag 20 april
20 April was de laatste keer, omdat 1 les onvoorzien uitviel.
Daarom een wat andere opzet van de les, geen rondetafel-gesprek maar een eindpresentatie met 3 schema's waarin de verschillende thema's die aan bod zijn geweest aan elkaar werden geknoopt.
Hieronder die drie schema's (niet helemaal volledig, ter plekke nog aangevuld), met enig commentaar per schema:
schema 1 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
Schema 1 geeft de kern van de lessen weer. Een beeldend kunstenaar put onder andere uit haar/zijn binnenwereld, maar die wordt gevoed door de buitenwereld. Dit is een rijke en gecompliceerde wisselwerking, waar we in de lessen maar een tipje van hebben opgelicht. Het werk van een kunstenaar, het `beeld', is te zien als communicatie tussen die twee werelden.
Bij communicatie gaat het over zowel taal als verhaal.
Wittgenstein zegt in zijn Tractatus Logico-Philosophicus:
Dit lijkt inderdaad een menselijke kernactiviteit. Wanneer we `beeld' en `verhaal' ruim opvatten, dan zien we dit terug in alle kunsten en zelfs daarbuiten. Goed om te bedenken is dat er voor een verhaal ook een toehoorder (publiek) nodig is. Een vraag die opkomt is:
Een aantal belangrijke aspecten van `Verhaal' zijn samengevat in het volgende schema:
schema 2 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
Tot slot komen we bij het laatste schema, met de aspecten
Perfectie / Experiment / Mislukking
Succes / Beoordeling / Kritiek
waar we het uitvoerig over hebben gehad. Belangrijk is dat elke zogenaamde mislukking een kans biedt, en dat kritiek in feite belangrijke feedback geeft over hoe je verhaal gehoord wordt, en daarmee ook een kans geeft je verhaal toegankelijker te maken, mocht je dat willen. Beoordeling is in alle fasen te zien als een instrument. Of je dat instrument wilt inzetten, kun je laten afhangen van het moment. Sommige momenten in het proces zijn daarvoor geschikt, andere wellicht niet (zie ook `experiment').
schema 3 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
Ook stippen we het belangrijke begrip `Postmodernisme' nog maar eens aan. Postmodernisme is te zien als denkwijze over communicatie. Hoe ga je om met verhalen in de wereld, wanneer ieders verhaal subjectief is, en we toch behoefte hebben aan een maatschappelijke objectieve kwaliteit?
############
Tenslotte (als mijn geheugen me niet volledig in de steek laat) bespreken we nog onderstaande tekening van Rembrandt:
Rembrandt, aanbidding van de drie koningen (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
waarover Harmjan onder andere zegt: the medium is the message
Daarom een wat andere opzet van de les, geen rondetafel-gesprek maar een eindpresentatie met 3 schema's waarin de verschillende thema's die aan bod zijn geweest aan elkaar werden geknoopt.
Hieronder die drie schema's (niet helemaal volledig, ter plekke nog aangevuld), met enig commentaar per schema:
schema 1 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
Schema 1 geeft de kern van de lessen weer. Een beeldend kunstenaar put onder andere uit haar/zijn binnenwereld, maar die wordt gevoed door de buitenwereld. Dit is een rijke en gecompliceerde wisselwerking, waar we in de lessen maar een tipje van hebben opgelicht. Het werk van een kunstenaar, het `beeld', is te zien als communicatie tussen die twee werelden.
Bij communicatie gaat het over zowel taal als verhaal.
Wittgenstein zegt in zijn Tractatus Logico-Philosophicus:
Wir machen uns Bilder der Welt
Dit lijkt inderdaad een menselijke kernactiviteit. Wanneer we `beeld' en `verhaal' ruim opvatten, dan zien we dit terug in alle kunsten en zelfs daarbuiten. Goed om te bedenken is dat er voor een verhaal ook een toehoorder (publiek) nodig is. Een vraag die opkomt is:
Hoort de toehoorder hetzelfde verhaal als hetgeen de verteller wil vertellen?
Een aantal belangrijke aspecten van `Verhaal' zijn samengevat in het volgende schema:
schema 2 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
Tot slot komen we bij het laatste schema, met de aspecten
Perfectie / Experiment / Mislukking
Succes / Beoordeling / Kritiek
waar we het uitvoerig over hebben gehad. Belangrijk is dat elke zogenaamde mislukking een kans biedt, en dat kritiek in feite belangrijke feedback geeft over hoe je verhaal gehoord wordt, en daarmee ook een kans geeft je verhaal toegankelijker te maken, mocht je dat willen. Beoordeling is in alle fasen te zien als een instrument. Of je dat instrument wilt inzetten, kun je laten afhangen van het moment. Sommige momenten in het proces zijn daarvoor geschikt, andere wellicht niet (zie ook `experiment').
schema 3 (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
Ook stippen we het belangrijke begrip `Postmodernisme' nog maar eens aan. Postmodernisme is te zien als denkwijze over communicatie. Hoe ga je om met verhalen in de wereld, wanneer ieders verhaal subjectief is, en we toch behoefte hebben aan een maatschappelijke objectieve kwaliteit?
############
Tenslotte (als mijn geheugen me niet volledig in de steek laat) bespreken we nog onderstaande tekening van Rembrandt:
Rembrandt, aanbidding van de drie koningen (klik met rechtermuisknop op `view image' voor een vergroting)
waarover Harmjan onder andere zegt: the medium is the message
Tuesday, April 7, 2009
Verslag 6 april
Kort verslag:
Korte herhaling van de vorige keer. Kunst als taal, waarbij er iets ontstaat tussen zender en ontvanger. Meestal een wisselwerking. Maar wat de ontvanger meent op te vangen, en wat de zender bedoeld heeft, dat zijn niet altijd dezelfde werelden.
De les wordt gevuld met een opdracht/oefening. Beeld in 20 minuten iets uit wat in de lijn ligt van wat je als kunstenaar drijft. Daarna bekijken we het gemaakte, en schrijven bij een klein aantal werken iets op van wat we menen te zien.
Bij ieder werk vergelijken we vervolgens het door de beschouwers opgeschrevene met wat de maker wilde verbeelden.
#####
Wat opvalt bij deze oefening is dat er een redelijke resonantie is tussen wat de maker bezighield en wat de bekijkers oppikken. Maar er zijn ook behoorlijk afwijkende associaties, en nieuwe inzichten.
De bedoeling van deze korte oefening is niet zozeer gelegen in de schetsen zelf, maar in het bewust worden van de wisselwerking tussen kunstenaar en beschouwer. Om de communicatie sterker te maken, kan het helpen om je `taal' te versterken, verdiepen, verrijken,....
(Waarbij je als kunstenaar zelf ook beschouwer kunt zijn van je eigen werk).
Korte herhaling van de vorige keer. Kunst als taal, waarbij er iets ontstaat tussen zender en ontvanger. Meestal een wisselwerking. Maar wat de ontvanger meent op te vangen, en wat de zender bedoeld heeft, dat zijn niet altijd dezelfde werelden.
De les wordt gevuld met een opdracht/oefening. Beeld in 20 minuten iets uit wat in de lijn ligt van wat je als kunstenaar drijft. Daarna bekijken we het gemaakte, en schrijven bij een klein aantal werken iets op van wat we menen te zien.
Bij ieder werk vergelijken we vervolgens het door de beschouwers opgeschrevene met wat de maker wilde verbeelden.
#####
Wat opvalt bij deze oefening is dat er een redelijke resonantie is tussen wat de maker bezighield en wat de bekijkers oppikken. Maar er zijn ook behoorlijk afwijkende associaties, en nieuwe inzichten.
De bedoeling van deze korte oefening is niet zozeer gelegen in de schetsen zelf, maar in het bewust worden van de wisselwerking tussen kunstenaar en beschouwer. Om de communicatie sterker te maken, kan het helpen om je `taal' te versterken, verdiepen, verrijken,....
(Waarbij je als kunstenaar zelf ook beschouwer kunt zijn van je eigen werk).
Sunday, April 5, 2009
Mislukking is nodig (verslag 30 maart deel 2)
Naar aanleiding van Harmjans robotverhaal en Panamarenko, komt Jonathan met het beeld van een prachtig landschapschilderij waarover hij dan het woord MISLUKT zou willen spuiten. Deels om uiting te geven aan een eigen verhaal, maar ook om te zien hoe toeschouwers erop zouden reageren.
Harmjan(?) vertelt over twee kunstenaars (Jake en Dinos Chapman (broers) zie hier) die etsen van Goya kochten, en daar overheen tekenden/werkten.
Jake en Dinos Chapman, gigantic fun
(Ze hebben ook de verschrikkingen uit Goya's etsen over de oorlog tot ruimtelijke beelden gemaakt.
Jake en Dinos Chapman, great deeds against the dead)
Discussie over wat Goya daarvan zou hebben gevonden...Roger merkt op dat het misschien bij moderner werk minder een probleem is, omdat je bij oud werk ook een stuk geschiedenis verliest, voor je gevoel. Frank haalt het voorbeeld aan van Robert Rauschenberg die aan de destijds reeds beroemde Willem de Kooning vroeg of hij een tekening van hem mocht uitwissen, als artistic statement.
Op youtube kun je Robert Rauschenberg hierover zien en horen praten.
Robert Rauschenberg, uitgewiste tekening van De Kooning (1953)
Jonathan mijmert hoe het zou zijn om bijvoorbeeld een schilderij van Lucian Freud met de verfroller te bewerken...Frank vertelt dat hij niet zo makkelijk met primer/verfroller/... over een schilderij van een andere kunstenaar die hij bewondert heen zou kunnen gaan. Vroeger vernietigde hij 90% of meer van zijn werk, en hij heeft zo ook dingen vernietigd waar hij later spijt van kreeg, die je nooit meer overnieuw kan maken.
#####
Zo komen we bij `mislukking'.
Frank had op de kunstacademie een docent die zei: `mislukking is niet erg, maar ga dan ook voor die mislukking! helemaal, voluit'. Natuurlijk kan je je dan weer mislukt voelen...zo van `ik kan nog niet eens voluit mislukken....'! ;-)
Volgens Frank is mislukking nodig. Althans, die twee woorden hebben veel met elkaar te maken. `Mislukking' betekent dat je iets wilt. Als je helemaal niets wilt, kan het ook niet mislukken. `Nodig' betekent ook dat je iets wilt.
Een kunstenaar wil, volgens Frank, toch haar/zijn `verhaal' tot uiting brengen. Maar geen enkele uiting zal zo'n verhaal perfect weerspiegelen. (Zeker niet als je van te voren sterk oordeelt over wat je verhaal eigenlijk zou moeten zijn.) Door toch een uiting te scheppen, te doen, kun je `mislukken'...(dat wil zeggen, niet precies voldoen aan verwachtingen of eisen die je jezelf van te voren had opgelegd). Zo ontstaat de mogelijkheid om beter te ontdekken wat nu precies je verhaal is.
Want dat verhaal kan er best een zijn van mislukking. Maar het kan ook een verhaal zijn van een zoektocht. Of van een achteloos neerzetten, vloeiend, wat er ook naar boven komt, zonder vooropgezet plan. Of juist van de onmogelijke en zeer complexe plannen...
Volgens Frank heeft ieder een eigen verhaal, maar het kan soms moeilijk zijn te accepteren dat mijn verhaal niet het verhaal van een Rembrandt is. Of van een Lucian Freud. Of van... Dat wil alleen niet zeggen dat mijn verhaal een mislukking is, integendeel.
Maar door te doen, en te kijken wat ik en anderen daarna ervaren, kan ik misschien mijn taal versterken, en beter zien waar ik over wil vertellen. Daarmee biedt `mislukking' dus juist kansen om meer eigenheid in mijn verhaal te krijgen, waarmee (volgens Frank) het verhaal echter wordt.
Myranne herkent dit: vaak vindt ze de laatste schets, die ze dan nog even (haast gedachtenloos) maakt het best gelukt. Juist omdat ze door de eerdere mislukkingen bepaalde vastgezette ideeën heeft moeten opgeven. En dan krijgt het onderbewuste ineens de kans om naar boven te komen, waarmee (vindt Frank) het verhaal aan diepte en echtheid wint.
######
(toevoeging zondagavond:)
Ook komt naar voren dat iets dat helemaal gelukt is, korte tijd later vaak gaat vervelen. Meerdere mensen herkennen dit. Het lijkt wel alsof een bepaald soort `wringen' langer interessant blijft dan iets dat perfect is.
Misschien omdat bij het eerste, het verhaal meer open blijft en je er als toeschouwer zelf mee bezig gaat, zo van `wat is het nu precies wat er niet aan klopt voor mij?'. Bij iets dat perfect is, is er misschien minder ruimte voor een actieve deelname door de ontvanger/toeschouwer?
Harmjan(?) vertelt over twee kunstenaars (Jake en Dinos Chapman (broers) zie hier) die etsen van Goya kochten, en daar overheen tekenden/werkten.
Jake en Dinos Chapman, gigantic fun
(Ze hebben ook de verschrikkingen uit Goya's etsen over de oorlog tot ruimtelijke beelden gemaakt.
Jake en Dinos Chapman, great deeds against the dead)
Discussie over wat Goya daarvan zou hebben gevonden...Roger merkt op dat het misschien bij moderner werk minder een probleem is, omdat je bij oud werk ook een stuk geschiedenis verliest, voor je gevoel. Frank haalt het voorbeeld aan van Robert Rauschenberg die aan de destijds reeds beroemde Willem de Kooning vroeg of hij een tekening van hem mocht uitwissen, als artistic statement.
Op youtube kun je Robert Rauschenberg hierover zien en horen praten.
Robert Rauschenberg, uitgewiste tekening van De Kooning (1953)
Jonathan mijmert hoe het zou zijn om bijvoorbeeld een schilderij van Lucian Freud met de verfroller te bewerken...Frank vertelt dat hij niet zo makkelijk met primer/verfroller/... over een schilderij van een andere kunstenaar die hij bewondert heen zou kunnen gaan. Vroeger vernietigde hij 90% of meer van zijn werk, en hij heeft zo ook dingen vernietigd waar hij later spijt van kreeg, die je nooit meer overnieuw kan maken.
#####
Zo komen we bij `mislukking'.
Frank had op de kunstacademie een docent die zei: `mislukking is niet erg, maar ga dan ook voor die mislukking! helemaal, voluit'. Natuurlijk kan je je dan weer mislukt voelen...zo van `ik kan nog niet eens voluit mislukken....'! ;-)
Volgens Frank is mislukking nodig. Althans, die twee woorden hebben veel met elkaar te maken. `Mislukking' betekent dat je iets wilt. Als je helemaal niets wilt, kan het ook niet mislukken. `Nodig' betekent ook dat je iets wilt.
Een kunstenaar wil, volgens Frank, toch haar/zijn `verhaal' tot uiting brengen. Maar geen enkele uiting zal zo'n verhaal perfect weerspiegelen. (Zeker niet als je van te voren sterk oordeelt over wat je verhaal eigenlijk zou moeten zijn.) Door toch een uiting te scheppen, te doen, kun je `mislukken'...(dat wil zeggen, niet precies voldoen aan verwachtingen of eisen die je jezelf van te voren had opgelegd). Zo ontstaat de mogelijkheid om beter te ontdekken wat nu precies je verhaal is.
Want dat verhaal kan er best een zijn van mislukking. Maar het kan ook een verhaal zijn van een zoektocht. Of van een achteloos neerzetten, vloeiend, wat er ook naar boven komt, zonder vooropgezet plan. Of juist van de onmogelijke en zeer complexe plannen...
Volgens Frank heeft ieder een eigen verhaal, maar het kan soms moeilijk zijn te accepteren dat mijn verhaal niet het verhaal van een Rembrandt is. Of van een Lucian Freud. Of van... Dat wil alleen niet zeggen dat mijn verhaal een mislukking is, integendeel.
Maar door te doen, en te kijken wat ik en anderen daarna ervaren, kan ik misschien mijn taal versterken, en beter zien waar ik over wil vertellen. Daarmee biedt `mislukking' dus juist kansen om meer eigenheid in mijn verhaal te krijgen, waarmee (volgens Frank) het verhaal echter wordt.
Myranne herkent dit: vaak vindt ze de laatste schets, die ze dan nog even (haast gedachtenloos) maakt het best gelukt. Juist omdat ze door de eerdere mislukkingen bepaalde vastgezette ideeën heeft moeten opgeven. En dan krijgt het onderbewuste ineens de kans om naar boven te komen, waarmee (vindt Frank) het verhaal aan diepte en echtheid wint.
######
(toevoeging zondagavond:)
Ook komt naar voren dat iets dat helemaal gelukt is, korte tijd later vaak gaat vervelen. Meerdere mensen herkennen dit. Het lijkt wel alsof een bepaald soort `wringen' langer interessant blijft dan iets dat perfect is.
Misschien omdat bij het eerste, het verhaal meer open blijft en je er als toeschouwer zelf mee bezig gaat, zo van `wat is het nu precies wat er niet aan klopt voor mij?'. Bij iets dat perfect is, is er misschien minder ruimte voor een actieve deelname door de ontvanger/toeschouwer?
Saturday, April 4, 2009
Communicatie, taal, mislukking (verslag 30 maart deel 1)
Dit keer een kort verslag (wegens drukte ivm expositie voorbereiding).
Besproken op 30 maart:
-Waarom doe je een kunstopleiding? Jos: omdat het van je verwacht wordt. De omgeving verwacht dat je iets serieus onderneemt op dit gebied. En daarna kun je makkelijker werk vinden in de kunstwereld / ontwerpwereld / ... . Frank: dus je doet het voor anderen? Of om een papiertje/diploma te halen? Discussie ontspint. Jos & anderen: toch ook omdat ik zelf iets wil leren, wat ik niet alleen in mijn eentje kan leren. Nieuwe ideeën, andere aanpak, kennis, disciplines, maar met name een omgeving met andere mensen waar je van kan leren. Ook dingen moeten doen waar je niet helemaal zin in hebt hoort daarbij.
-Waarom zou je iets willen leren dan,als kunstenaar? Volgens Frank heeft dit te maken met de relatie binnenwereld-buitenwereld. Simpel geschetst: kenmerkend voor een kunstenaar is de drang om haar/zijn verhaal (van binnen, in de binnenwereld) op een of andere manier naar buiten te brengen, in de buitenwereld, waar anderen het kunnen zien/horen/ervaren/...
Harmjan herkent dit, en vertelt dat hij als klein kind al een robot wilde bouwen, en daar ook diverse onderdelen (stukjes rubber, ander materiaal) voor verzamelde. Dat hij er achterkwam dat hij er niet in slaagde om van die materialen iets te maken dat op n robot leek en dat hij het vooral frustrerend vond dat hij zijn verhaal van die robot niet verteld kreeg. Waaruit hij (nu) afleidt dat het het meer om het verhaal ging dan de robot zelf. Nog steeds is hij in zijn werk bezig om een dergelijk verlangen uit te beelden, dat over robots kan gaan, maar ook vliegmachines, hele andere zaken.
Dit brengt de discussie op Panamarenko.
panamarenko, scotch gambit
Panamarenko is een (recentelijk gepensioneerde) Belgische kunstenaar, die bekend is geworden met zijn op vliegmachines lijkende objecten. Die evenwel niet kunnen vliegen, maar die sterk spreken van het verlangen naar vliegen, en de wondere wereld van onze dromen en machines hiervoor.
Frank ziet hierin helaas ;-) aanleiding om het als intermezzo te gaan hebben over:
-Mislukking. Mislukking is nodig. (zie deel 2 verslag)
#####
Daarna keert de discussie terug tot `kunst is communicatie'. (Harmjan: het gaat allemaal over `taal'). Alle kunst spreekt een bepaalde taal. En dat betekent dat er eigenlijk twee kanten zijn aan kunst. Natuurlijk is er de kunstenaar die iets probeert te vertellen, uit te beelden, met behulp van een soort `taal'.
Maar er is ook de bekijker, de toehoorder, de beschouwer. Deze spreekt niet vanzelf dezelfde taal als de kunstenaar / muzikant / ontwerper ...
Al eerder was besproken dat de meesten van ons het `ontvangen van de kunst' door anderen als belangrijk ervaren. Frank probeert aan te geven dat dit een mooie wisselwerking kan opleveren tussen buiten- en binnenwereld.
Want door reacties uit de buitenwereld rustig te bekijken, kun je veel opsteken over wat voor jezelf nog mogelijke versterkingen zijn voor in je werk. (over `versterking' en `tekortkoming': zie mislukking, en het tweede deel van het verslag). Soms kan zo'n versterking liggen in het verduidelijken van je `taal'. Zodat anderen het makkelijker verstaan.
-Reacties uit de buitenwereld kunnen bijzonder bot en ongenuanceerd zijn. Maar hierin schuilt dus ook een goede kans om iets te leren over je eigen werk en waar je naar toe wilt. Zelfs de meest ongeoefende toehoorder / bekijker kan iets over je werk zeggen wat je ineens een inzicht oplevert: `oh! dat is het wat ik niet helder kreeg, zo wil ik verder.'
Daarmee keert het gesprek terug tot omgaan met oordelen (zie `mislukking'). Volgens Frank is `oordelen' een heel nuttig instrument, wanneer je het op de juiste momenten gebruikt. [Over dit inzetten van je `instrumenten' op een vruchtbare manier, wellicht meer in een van de laatste lessen.]
En dan is de les alweer ten einde, en geven Harmjan en Frank alleen nog een beschrijving van de praktische oefening die we de volgende gastles gaan doen. We gaan iets tekenen (wellicht gebonden aan bepaalde regels) en de anderen gaan wat er getekend is bekijken, en schrijven op hoe zij het ervaren. Vervolgens kijken we hoe de taal / wereld van de maker aansluit bij de taal / wereld van de ontvangers. een van de mogelijke beperkingen kan zijn, dat je een gevoel gaat tekenen maar dat je alleen gebruik mag maken van kleur en abstract.
Besproken op 30 maart:
-Waarom doe je een kunstopleiding? Jos: omdat het van je verwacht wordt. De omgeving verwacht dat je iets serieus onderneemt op dit gebied. En daarna kun je makkelijker werk vinden in de kunstwereld / ontwerpwereld / ... . Frank: dus je doet het voor anderen? Of om een papiertje/diploma te halen? Discussie ontspint. Jos & anderen: toch ook omdat ik zelf iets wil leren, wat ik niet alleen in mijn eentje kan leren. Nieuwe ideeën, andere aanpak, kennis, disciplines, maar met name een omgeving met andere mensen waar je van kan leren. Ook dingen moeten doen waar je niet helemaal zin in hebt hoort daarbij.
-Waarom zou je iets willen leren dan,als kunstenaar? Volgens Frank heeft dit te maken met de relatie binnenwereld-buitenwereld. Simpel geschetst: kenmerkend voor een kunstenaar is de drang om haar/zijn verhaal (van binnen, in de binnenwereld) op een of andere manier naar buiten te brengen, in de buitenwereld, waar anderen het kunnen zien/horen/ervaren/...
Harmjan herkent dit, en vertelt dat hij als klein kind al een robot wilde bouwen, en daar ook diverse onderdelen (stukjes rubber, ander materiaal) voor verzamelde. Dat hij er achterkwam dat hij er niet in slaagde om van die materialen iets te maken dat op n robot leek en dat hij het vooral frustrerend vond dat hij zijn verhaal van die robot niet verteld kreeg. Waaruit hij (nu) afleidt dat het het meer om het verhaal ging dan de robot zelf. Nog steeds is hij in zijn werk bezig om een dergelijk verlangen uit te beelden, dat over robots kan gaan, maar ook vliegmachines, hele andere zaken.
Dit brengt de discussie op Panamarenko.
panamarenko, scotch gambit
Panamarenko is een (recentelijk gepensioneerde) Belgische kunstenaar, die bekend is geworden met zijn op vliegmachines lijkende objecten. Die evenwel niet kunnen vliegen, maar die sterk spreken van het verlangen naar vliegen, en de wondere wereld van onze dromen en machines hiervoor.
Frank ziet hierin helaas ;-) aanleiding om het als intermezzo te gaan hebben over:
-Mislukking. Mislukking is nodig. (zie deel 2 verslag)
#####
Daarna keert de discussie terug tot `kunst is communicatie'. (Harmjan: het gaat allemaal over `taal'). Alle kunst spreekt een bepaalde taal. En dat betekent dat er eigenlijk twee kanten zijn aan kunst. Natuurlijk is er de kunstenaar die iets probeert te vertellen, uit te beelden, met behulp van een soort `taal'.
Maar er is ook de bekijker, de toehoorder, de beschouwer. Deze spreekt niet vanzelf dezelfde taal als de kunstenaar / muzikant / ontwerper ...
Al eerder was besproken dat de meesten van ons het `ontvangen van de kunst' door anderen als belangrijk ervaren. Frank probeert aan te geven dat dit een mooie wisselwerking kan opleveren tussen buiten- en binnenwereld.
Want door reacties uit de buitenwereld rustig te bekijken, kun je veel opsteken over wat voor jezelf nog mogelijke versterkingen zijn voor in je werk. (over `versterking' en `tekortkoming': zie mislukking, en het tweede deel van het verslag). Soms kan zo'n versterking liggen in het verduidelijken van je `taal'. Zodat anderen het makkelijker verstaan.
-Reacties uit de buitenwereld kunnen bijzonder bot en ongenuanceerd zijn. Maar hierin schuilt dus ook een goede kans om iets te leren over je eigen werk en waar je naar toe wilt. Zelfs de meest ongeoefende toehoorder / bekijker kan iets over je werk zeggen wat je ineens een inzicht oplevert: `oh! dat is het wat ik niet helder kreeg, zo wil ik verder.'
Daarmee keert het gesprek terug tot omgaan met oordelen (zie `mislukking'). Volgens Frank is `oordelen' een heel nuttig instrument, wanneer je het op de juiste momenten gebruikt. [Over dit inzetten van je `instrumenten' op een vruchtbare manier, wellicht meer in een van de laatste lessen.]
En dan is de les alweer ten einde, en geven Harmjan en Frank alleen nog een beschrijving van de praktische oefening die we de volgende gastles gaan doen. We gaan iets tekenen (wellicht gebonden aan bepaalde regels) en de anderen gaan wat er getekend is bekijken, en schrijven op hoe zij het ervaren. Vervolgens kijken we hoe de taal / wereld van de maker aansluit bij de taal / wereld van de ontvangers. een van de mogelijke beperkingen kan zijn, dat je een gevoel gaat tekenen maar dat je alleen gebruik mag maken van kleur en abstract.
Subscribe to:
Posts (Atom)
